Uchwała Nr III/9/2010
Rady Miejskiej w Strumieniu
z dnia 30 grudnia 2010 r.
w sprawie: uchwalenia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w gminie Strumień na lata 2011 – 2018
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.), w związku z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ( Dz. U. 64, poz. 593, z póżn. zm.) – na wniosek Burmistrza Strumienia – Rada Miejska w Strumieniu
uchwala:
§ 1
Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Strumień na lata 2011 – 2018 – stanowiącą załącznik Nr 1 do niniejszej uchwały.
§ 2
Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Strumienia.
§ 3
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Przewodniczący Rady
Czesław GREŃ
Załącznik Nr 1
do Uchwały Nr III/9/2010
Rady Miejskiej w Strumieniu
z dnia 30 grudnia 2010 r.
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE STRUMIEŃ
na lata 2011 - 2018
Opracowanie: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu
SPIS TREŚCI:
Wstęp
1.2.1. Zgodność strategii z prawem wspólnotowym
1.2.2. Zgodność strategii z Europejskim Funduszem Społecznym
1.2.3. Zgodność z dokumentami dotyczącymi realizacji polityki społecznej
2.2. Cel główny strategii
2.3. Cele szczegółowe strategii
2.4. Analiza SWOT
2.4.1. Szanse
2.4.2. Zagrożenia
2.4.3. Mocne strony
2.4.4. Słabe strony
2.5. Programy powiązane
2.6. Realizacja i promocja strategii
4.1.1 System wsparcia osób bezrobotnych
4.1.2 Projekt systemowy
4.1.3 Projekt konkursowy
4.1.4 Prace społecznie użyteczne
4.1.5 Wsparcie materialne
4.2.1 Formy wsparcia materialnego
4.2.2 Uczeń na wsi
4.2.3 Projekt Konkursowy „Aktywność bez barier!” realizowany w ramach działania 7.3.
4.2.4 Praca socjalna
4.2.5 Inne formy wsparcia
5.1. Bezrobocie
5.2. Niepełnosprawność i ciężka choroba
5.3. Bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego
5.4. Uzależnienia
5.5. Przemoc domowa
5.6. Starość
5.7. Klęska żywiołowa lub ekologiczna oraz zdarzenie losowe lub sytuacja kryzysowa
Wstęp
Współczesny model polityki społecznej to polityka społeczna aktywna odchodząca od tradycyjnego modelu pomocy społecznej polegającego na rozdawnictwie zasiłków pieniężnych i w naturze, na rzecz działań aktywizujących klientów pomocy społecznej. Model taki nakłada na jednostki pomocy społecznej obowiązek tworzenia systemu wsparcia, umożliwiającego osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym podjęcie działań mogących przezwyciężyć trudności życiowe, wykorzystanie własnych zasobów w walce ze swoimi problemami. Przy rozwijaniu systemu wsparcia administracja publiczna powinna tworzyć partnerstwo z pozostałymi organizacjami i instytucjami należącymi do różnych sektorów życia społecznego. Samorządy zyskały większe możliwości tworzenia systemu aktywizacji dzięki środków z Unii Europejskiej. Znacznie wzrosła liczba narzędzi pracy z ludźmi, którymi dysponować może pomoc społeczna. By umieć z nich korzystać skutecznie niezbędne jest ustawiczne uczenie się celem stania się profesjonalistą. Świadczenia finansowe ujęte w ustawie o pomocy społecznej powinny być tylko środkami pomocniczymi przy pracy z rodziną. By skuteczność działań Ośrodków Pomocy Społecznej była większa niezbędne jest dokonanie dokładnej diagnozy środowiska lokalnego, jego mocnych i słabych stron. Rozeznanie w problemach mieszkańców rodzi powszechną akceptację i zaufanie dla działań pomocowych.
Strategia rozwiązywania problemów jest podstawą realizowania działań profilaktycznych i pomocowych na terenie gminy, kreowania lokalnej polityki społecznej w skali gminy. Zadanie opracowania i realizacji strategii rozwiązywania problemów społecznych jest jednym z najważniejszych zadań własnych nałożonych na jednostki pomocy społecznej prze z ustawę o pomocy społecznej.
I. OPIS STRATEGII
1.1. Podstawa prawna strategii
Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. gminy mają obowiązek stworzenia strategii rozwiązywania problemów społecznych. Niniejsza strategia nawiązuje do rozwiązań innych polskich aktów prawnych, a w szczególności do:
a) ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. Nr 122, poz. 1143, z późn. zm.),
b) ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001),
c) ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231 z późn. zm.),
d) ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, z późn. zm.),
e) ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 198),
f) ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.).
1.2. Zgodność strategii z prawem wspólnotowym, strategiami europejskimi, narodowymi oraz lokalnymi
1.2.1 Zgodność strategii z prawem wspólnotowym
Prawo wspólnotowe nie ingeruje w rozwiązania systemowe dotyczące pomocy społecznej, które obowiązują w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Należy jednak podkreślić fakt, iż polityka społeczna Unii Europejskiej koordynuje narodowe polityki społeczne w zakresie koniecznym z punktu widzenia funkcjonowania wspólnego rynku. Niniejsza strategia jest spójna z polityką społeczną Unii.
1.2.2 Zgodność strategii z Europejskim Funduszem Społecznym
Założenia strategii tworzą warunki do realizacji projektów w obszarach wsparcia Europejskiego Funduszu Społecznego poprzez aktywne formy walki z bezrobociem, rozwój powszechnego kształcenia, aktywizację kobiet oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu.
1.2.3 Zgodność z dokumentami dotyczącymi realizacji polityki społecznej
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Strumień na lata 2011-2018 zgodna jest z zapisami:
1. Krajowego Programu „ Zabezpieczenie Społeczne i Integracja Społeczna na lata 2008 –
2. Narodowej Strategii Integracji Społecznej dla Polski w zakresie m. in. zwiększenia dostępności wsparcia ze strony pracowników socjalnych, rozwiniętych usług środowiskowych oraz wspierania działań samopomocowych.
3. Strategii Polityki Społecznej na lata 2007 – 2013 w zakresie poprawy warunków funkcjonowania i tworzenia rodzin, wdrożenie aktywnej polityki społecznej, integracji osób starszych oraz aktywizacji niepełnosprawnych.
4. Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007 – 2013 oraz Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia 2007 – 2013 – Narodową Strategią Spójności w zakresie poprawy jakości kapitału ludzkiego oraz przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu i przeciwdziałaniu patologiom społecznym.
5. Strategią Polityki Społecznej Woj. Śląskiego w zakresie celu strategicznego nr 6 - walka z wykluczeniem społecznym.
6. „Strategią Rozwoju Śląska Cieszyńskiego na lata 2001-2016” w zakresie dostosowania pomocy społecznej do standardów występujących w krajach Unii, poprzez rozwinięcie różnorodnych form pomocy środowiskowej, stworzenie nowoczesnego systemu pomocy dziecku i rodzinie, likwidację barier architektonicznych na terenie gminy.
II. ZAŁOŻENIA STRATEGII
2.1. Misja strategii
Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego na terenie gminy Strumień poprzez skuteczne wykorzystanie zasobów społeczności lokalnej oraz zasobów instytucjonalnych.
2.2. Cel główny strategii
Skuteczne wspieranie osób dotkniętych problemami społecznymi w ich rozwiązywaniu, celem umożliwienia wszystkim mieszkańcom gminy Strumień pełnego uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej.
2.3. Cele szczegółowe
- budowa partnerskiej współpracy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Strumieniu z instytucjami samorządowymi, lokalnymi organizacjami pozarządowymi celem rozwiązywania problemów społecznych,
- rozwijanie struktury wspierającej działania osób bezrobotnych w poszukiwaniu pracy,
- zapobieganie wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych,
- rozszerzenie systemu wsparcia dla rodzin niewydolnych wychowawczo,
- budowa mieszkań socjalnych oraz chronionych,
- skuteczne docieranie z pomocą do jak największej liczby osób i rodzin w których występuje problem uzależnienia,
- integracja osób starych ze społeczeństwem lokalnym,
- zapewnienie wsparcia całodobowego osobom przewlekle chorym i starym,
- stała aktualizacja diagnozy problemów społecznych,
- wdrażanie programów promujących poprawę stanu zdrowia lokalnej społeczności,
- udzielanie wsparcia osobom dotkniętym klęską żywiołową lub ekologiczną, a także zdarzeniem losowym lub sytuacją kryzysową.
2.4. Analiza SWOT:
UWAGI OGÓLNE
Analiza SWOT jest jedną z głównych i podstawowych technik analitycznych. Skrót SWOT pochodzi od czterech angielskich słów: Strenghts (mocne strony), Weaknesses (słabe strony), Opportunities (szanse), Threats (zagrożenia).
Powyższe pojęcia należy rozumieć następująco:
SZANSE - to zewnętrzne zjawiska i tendencje występujące w otoczeniu, które odpowiednio wykorzystane mogą stać się podstawą rozwoju oraz zmniejsza skutki występujących negatywnych zjawisk.
ZAGROŻENIA - to wszystkie zjawiska zewnętrzne które należy traktować jako bariery i utrudnienia dla rozwoju społeczności lokalnej i gminy. Istnienie zagrożeń musi być brane pod uwagę przy planowaniu działań na rzecz społeczności lokalnej.
MOCNE STRONY - to atuty wynikające z uwarunkowań wewnętrznych gminy, które w pozytywny sposób wyróżniają ją spośród innych. Mocne strony mogą być zarówno obiektywnie dane przez naturę (np. liczba osób w wieku produkcyjnym) jak i być zasługą lokalnej społeczności (np. wysoki poziom mobilności i przedsiębiorczości).
SŁABE STRONY – wynikają z ograniczonych zasobów i niedostatecznych uwarunkowań wewnętrznych. Dotyczą całości lub części gminy, wszystkich aspektów jej funkcjonowania bądź jej poszczególnych elementów.
Właściwe zdiagnozowanie poszczególnych czynników pozwoli na osiągnięcie celów, którym służy analiza SWOT, takim jak unikanie zagrożeń, wykorzystywanie szans, wzmacnianie słabych stron oraz opieranie się na mocnych stronach.
Szanse
- dostępność środków finansowych UE przeznaczonych na realizację działań wpływających pozytywnie na sytuację społeczną gminy,
- poprawiająca się infrastruktura sportowa i kulturalna na terenie gminy,
- rosnąca aktywność społeczna mieszkańców;
- zwiększająca się mobilność mieszkańców,
- pojawienie się możliwości podjęcia pracy w krajach Unii Europejskiej,
- możliwość udziału w programach realizujących działania na rzecz osób zagrożonych wykluczeniem społecznym realizowanych przez np. PFRON czy MPIPS,
- likwidacja barier architektonicznych na terenie gminy Strumień,
- rozbudowywanie systemu służącego aktywizacji i integracji osób starszych i niepełnosprawnych,
- wzrost poziomu wykształcenia mieszkańców.
Zagrożenia
- roszczeniowość oraz niewielka aktywność i aspiracje klientów pomocy społecznej,
- rosnąca liczba osób bezrobotnych,
- brak wystarczających środków na politykę społeczną,
- nasilanie się zjawiska wyuczonej bezradności,
- osłabianie się więzi społecznych, zaburzenie funkcjonowania jednostek w społeczeństwie,
- duża liczba osób uzależnionych od alkoholu, stosujących przemoc w rodzinie oraz dokonujących przestępstw, (także przestępczość wśród nieletnich i młodocianych),
- pogarszanie się sytuacji materialnej oraz obniżenie standardów opieki medycznej,
- finansowanej ze środków budżetu państwa,
- duży udział procentowy osób w starszym wieku w strukturze ludności gminy.
Mocne strony
- gmina nastawiona na aktywne i skuteczne pozyskiwanie środków zewnętrznych umożliwiających rozwijanie lokalnej polityki społecznej,
- rozwijająca się sieć usług skierowanych do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym,
- rosnąca liczba osób zainteresowanych uzyskaniem wsparcia w rozwiązywaniu problemów takich jak ubóstwo, bezrobocie czy uzależnienia,
- współpraca Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej z instytucjami sektora publicznego i niepublicznego,
- dokładne rozeznanie pracowników socjalnych w zakresie problemów społecznych występujących na terenie gminy,
- podwyższanie kwalifikacji przez kadrę zatrudnioną w MOPS,
- istnienie powiązań komunikacyjnych z dużymi miastami rejonu,
- doświadczona kadra pedagogiczna w gminnych placówkach edukacyjnych,
- brak czynników środowiskowych wpływających na podwyższenie wskaźników zachorowalności ludności,
- stosunkowo niewielka przestępczość na terenie gminy.
Słabe strony
- pogorszenie sytuacji gospodarczej,
- wysoki odsetek osób długotrwale bezrobotnych, oraz niedostosowanie kwalifikacji osób bezrobotnych do rynku pracy,
- brak instytucji świadczącej schronienie dla osób zagrożonych przemocą domową,
- brak instytucji świadczącej całodobowe wsparcie dla osób w podeszłym wieku lub niepełnosprawnych niezbędnych do samodzielnej egzystencji,
- brak mieszkań socjalnych oraz chronionych,
- istnienie zjawiska dziedziczenia biedy,
- istnienie dużej grupy osób której jedynym dochodem są świadczenia z pomocy społecznej.
2.5. Programy powiązane
Dopełnieniem niniejszej strategii jest:
- Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii,
- Program Reintegracji Społecznej i Zawodowej Osób Zagrożonych Wykluczeniem Społecznym.
2.6. Realizacja i promocja strategii
Głównym realizatorem strategii jest Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu. Strategia ta będzie wdrażana przez instytucje i organizacje wymienione w niniejszej pracy. W trakcie realizacji programu włączani będą bezpośredni odbiorcy. Informacje o strategii będą znajdować się na stronach internetowych Urzędu Miejskiego w Strumieniu. Środki na realizację działań zawartych w strategii mogą pochodzić z budżetu państwa, gminy, funduszy wojewódzkich, Państwowych Funduszy Celowych, funduszy UE oraz innych zagranicznych i krajowych mechanizmów finansowania.
Będzie ona podstawą do tworzenia projektów z obszaru polityki społecznej, będzie służyć efektywnemu wykorzystywaniu środków strukturalnych Unii Europejskiej.
III. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY STRUMIEŃ
Początki Strumienia sięgają XIII stulecia. Pruchna odnotowana została po raz pierwszy w 1305 r. Zabłocie, Drogomyśl, Bąków i Zbytków pojawiają się w XV w. W 1480 r. wioskę Strumień wykupił Mikołaj Brodecki - marszałek księcia cieszyńskiego. Dwa lata później Strumień uzyskał prawa miejskie. Mikołaj Brodecki przystąpił do zakładania stawów w okolicy, które na trwałe wpisały się w krajobraz, a rozwijające się miasteczko stało się stolicą „Żabiego Kraju”. Rozwój miasta hamowały częste powodzie, pożary a także liczne przemarsze wojsk.
Poprzez obszar gminy przebiega droga krajowa Katowice – Wisła. Gmina powiązana jest z ważniejszymi ośrodkami miejskimi i administracyjnymi, liniami kolejowymi i autobusowymi. Niewielka odległość od ośrodków uzdrowiskowych i wypoczynkowych, a także gór Beskidu Śląskiego stwarza możliwość rozwoju sieci gastronomiczno – hotelowych.
Gmina Strumień leży na terenie powiatu cieszyńskiego. Powierzchnia gminy to 5851,0105 ha , z czego 4323,5364 ha – 73,89 % stanowią użytki rolne, wśród których: 2829 ha - 48,35 % to grunty orne, pastwiska 584,25 ha – 9,98 %, łąki 470,41 ha - 8,0 %, lasy 872,66 ha – 14,9 %, stawy 269,29 ha – 4,6 %, sady 24 ha – 0,4 %, nieużytki 25 ha – 0,42 %.
Liczba gospodarstw rolnych na terenie gminy z podziałem na jednostki pomocnicze:
- Bąków – 144,
- Drogomyśl – 278,
- Pruchna – 327,
- Strumień – 126,
- Zabłocie – 195,
- Zbytków –111.
Łącznie liczba gospodarstw wynosi 1181.
3.1. Ludność gminy Strumień
Na terenie gminy Strumień zamieszkuje ogółem 12 410 mieszkańców. Z czego 49,7 % stanowią mężczyźni a 50,3 % kobiety.
Dane dotyczące powyższej kwestii przedstawiono w Tabeli 1.
Tabela 1: Ludność (stan na dzień 30 września 2010 r.)
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
12.410
6159 – 49,7 %
6251 – 50,3 %
Źródło: dane UM w Strumieniu
Tabela 2 przedstawia liczbę ludności w poszczególnych sołectwach, z podziałem na mężczyzn i kobiety.
Tabela 2: Ludność w poszczególnych sołectwach (stan na dzień 30 września 2010 r.)
Strumień
Pruchna
Drogomyśl
Bąków
Zbytków
Zabłocie
M
K
M
K
M
K
M
K
M
K
M
K
1759
1769
1209
1245
1086
1086
805
822
655
641
645
688
Ogółem
3528
2454
2172
1627
1296
1333
Źródło: Dane UM w Strumieniu
Na terenie Strumienia zamieszkuje obecnie 3528 mieszkańców, odpowiednio 1759 mężczyzn i 1769 kobiet. W Pruchnej zamieszkują 2454 osoby w tym 1209 osób to mężczyźni, a 1245 kobiety. Drogomyśl liczy 2172 mieszkańców (1086 mężczyzn, 1086 kobiet), z kolei Bąków – 1627 mieszkańców (805 mężczyzn, 822 kobiety). W Zbytkowie mieszka 1296 osób (655 mężczyzn, 641 kobiet), z kolei w Zabłociu 1333 osoby (645 - mężczyzn, 688 – kobiet).
W wieku produkcyjnym jest 8643 mieszkańców gminy co stanowi 70% ogółu. W wieku przedprodukcyjnym jest 2382 osób (19 %), a w poprodukcyjnym 1396 (11 %).
Wykres 1 ilustruje powyższe dane.
Wykres 1. Struktura ludności według wieku produkcyjnego – w %
3.2. Edukacja
Na terenie Gminy Strumień działają następujące typy placówek oświatowych:
Tabela 3: Wykaz szkół podstawowych i gimnazjów wraz z liczbą uczniów i oddziałów
Szkoła
Rok szkolny 2010/2011
liczba
uczniów
liczba oddziałów
Z S - P Szkoła Podstawowa w Bąkowie
108
6
ZS w Drogomyślu
Gimnazjum
73
3
Szkoła Podstawowa
133
6
ZS w Pruchnej
Gimnazjum
82
4
Szkoła Podstawowa
132
6
Szkoła Podstawowa w Strumieniu
386
20
Szkoła Podstawowa w Zabłociu
81
6
Gimnazjum w Strumieniu
278
14
Razem
1 273
65
Źródło: Zespół Obsługi Szkół
Tabela 4: Wykaz przedszkoli wraz z liczbą uczniów i oddziałów
Przedszkole
Rok szkolny 2010/2011
liczba wychowanków
liczba oddziałów
Z S - P Przedszkole w Bąkowie
50
2
ZS Przedszkole w Drogomyślu
65
3
ZS Przedszkole w Pruchnej
50
2
Przedszkole w Strumieniu
132
6
Przedszkole w Zabłociu
25
1
Przedszkole w Zbytkowie
50
2
Razem
372
16
Źródło: Zespół Obsługi Szkół
Łącznie we wszystkich placówkach oświatowych na terenie Gminy Strumień działa 81 oddziałów w których uczy się łącznie 1645 dzieci, zatrudnionych jest 208 nauczycieli (łączna liczba etatów nauczycielskich do dyspozycji placówek oświatowych to 168.5). W szkołach gminy Strumień wdrażana jest idea nauczania zintegrowanego - w jednostkach szkolnych stworzone zostały klasy integracyjne w których uczą się dzieci niepełnosprawne. Łącznie obowiązek szkolny realizuje 35 dzieci (9 w gimnazjach, 26 w szkołach podstawowych).
3.3. Pomoc społeczna
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej jest organem realizującym na terenie gminy Strumień podstawowe cele i zadania ujęte w ustawie o pomocy społecznej. Odpowiedzialny jest za realizację zadań związanych ze wsparciem osób potrzebujących – materialnym jak i w postaci pracy socjalnej. MOPS jest także odpowiedzialny za monitorowanie sytuacji społeczności lokalnej, celem identyfikowania jej potrzeb, a w konsekwencji na proponowaniu tej społeczności działań mających na celu zwiększenie stopnia jej integracji społecznej.
Celem pomocy społecznej jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji, których nie są w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Głównym zadaniem nałożonym na ośrodki pomocy społecznej (w tym także na MOPS Strumień) przez ustawę o pomocy społecznej jest wspieranie osób i rodzin w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienie im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka, oraz podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz integracji ze środowiskiem.
Bez wątpienia rejestry Ośrodka w sposób najdokładniejszy ilustrują skalę i rodzaj problemów występujących na terenie gminy. Jednocześnie dane te wymagają ciągłego uzupełniania i pogłębiania informacjami uzyskanymi od innych instytucji. Dokładne dane maja bowiem duże znaczenie przy planowaniu zarówno środków, jak i działań zmierzających do poprawy sytuacji materialnej i społecznej osób wymagających pomocy. Wszelkie innowacje w zakresie organizacji struktury pomocy społecznej czy też nowe programy pomocowe lub profilaktyczne mogą nie zadziałać w takim stopniu jak powinny w przypadku braku odpowiedniego rozeznania w zakresie problemów społecznych. Precyzyjne określenie tych problemów oraz ich zakresu jest istotne dla prawidłowo funkcjonującego systemu pomocy społecznej oraz podstawą formułowania lokalnej polityki społecznej.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu funkcjonuje od listopada 1990 roku, realizując cele i zadania określone w ustawie o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. (Dz. U. Nr 64, poz. 63) oraz ustawie o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003 r. (Dz. U. Nr 228, poz. 2255).
3.3.1. Struktura organizacyjna MOPS
Siedziba MOPS mieści się od grudnia 2009 r. w Strumieniu, pod adresem ul. 1 Maja 18. Zatrudnionych jest sześciu pracowników socjalnych, w tym dwóch pracowników socjalnych, jeden starszy pracownik socjalny oraz trzech specjalistów pracy socjalnej. Aktualnie na jednego pracownika socjalnego przypada 2068 mieszkańców gminy. Obszar działań pracowników socjalnych pomocy społecznej podzielony jest na 5 rejonów.
W MOPS Strumień funkcjonuje także dział świadczeń rodzinnych który obejmuje wsparciem około 698 dzieci, wnioskodawcy są obsługiwani przez dwóch pracowników administracyjnych. Wystawianiem decyzji, wypłatą zasiłków oraz obsługą finansową zajmuje się dział księgowo – administracyjny (zatrudnione są 3 osoby). Pieczę nad działaniem Ośrodka sprawuje kierownik.
Postępowania w sprawie przyznania pomocy społecznej i świadczeń rodzinnych prowadzone są w trybie Kodeksu Postępowania Administracyjnego.
3.3.2. Funkcjonowanie MOPS
W 2009 roku objęte pomocą społeczną były 329 rodziny, wśród których wyróżniamy m. in.:
Tabela 5: Podział rodzin korzystających z pomocy MOPS z uwzględnieniem liczby osób
Liczba osób w rodzinie
Liczba rodzin
w tym na wsi
1
94
42
2
54
26
3
61
24
4
59
24
5
34
24
6 i więcej
27
10
Łącznie
329
150
Jeśli chodzi o strukturę rodzin korzystających z pomocy MOPS dominują osoby prowadzące samodzielne gospodarstwo domowe, najczęściej osoby w podeszłym wieku, przewlekle chore. Najmniej wśród korzystających jest rodzin w których gospodaruje sześć lub więcej osób – 27 rodzin wśród których dominują rodziny wielodzietne (20 rodzin).
Do głównych problemów społecznych występujących w naszej gminie zaliczamy: ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność i przewlekłą chorobę, uzależnienia, bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych, bezdomność, starzenie się społeczeństwa oraz zdarzenia losowe i klęski żywiołowe.
Tabela 6 przedstawia szczegółowo kształtowanie się przyczyn udzielania pomocy przez MOPS w latach 2006 – 2009 oraz ukazuje liczbę rodzin objętych pomocą.
Tabela 6: Podział rodzin korzystających z pomocy MOPS z uwzględnieniem przyczyn udzielenia pomocy
Przyczyna udzielenia pomocy
Lata 2006 – 2009
2006
2007
2008
2009
Ubóstwo
237
213
179
156
Sieroctwo
-
-
-
-
Bezdomność
2
2
3
4
Ochrona macierzyństwa
16
24
50
50
Bezrobocie
203
137
121
125
Niepełnosprawność
152
136
123
114
Długotrwała, ciężka choroba
161
148
168
166
Bezradność w sprawach opiekuńczo - wychowawczych
i prowadzeniu gosp. domowego
163
115
125
132
Rodzina niepełna
61
70
95
87
Wielodzietność
26
22
18
16
Alkoholizm
19
11
10
9
Przemoc
1
4
0
0
Zdarzenie losowe
2
0
0
0
Trudność w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego
0
3
3
4
Począwszy od 2006 r. obserwuje się spadek liczby rodzin objętych pomocą z tytułu ubóstwa co wynika z faktu iż od czterech lat (2006 r.) kryterium dochodowe określające ubóstwo nie było zmieniane – nadal obowiązują kwoty 351 zł na osobę w rodzinie, oraz w przypadku osoby samotnie gospodarującej kwoty 477 zł. W związku z niewielkimi podwyżkami dochodów m.in. z uwagi na waloryzację świadczeń ZUS, doszło do przekroczenia kryterium u wielu rodzin objętych wsparciem. Także osoby z przekroczonym dochodem wymagają wsparcia z powodu np. wysokich kosztów leczenia, czy też ciągle rosnących kosztów zaspokojenia podstawowych potrzeb.
Zauważyć można rosnącą liczbę rodzin obejmowanych wsparciem z tytułu długotrwałej i ciężkiej choroby, bezrobocia, oraz bezradności w sprawach opiekuńczo –wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego.
3.4. Sytuacja mieszkaniowa i bezdomność
Najdotkliwszym problemem na terenie gminy dotyczącym sytuacji mieszkaniowej jest brak lokali mieszkaniowych (także socjalnych oraz chronionych) oraz problemy lokatorów z regularnym opłacaniem czynszu. W lokalach należących do Spółdzielni Mieszkaniowej w Strumieniu i Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Strumieniu mieszkają łącznie 454 rodziny, z których 200 ma problemy z systematycznym opłacaniem czynszów i innych stałych opłat.
W chwili obecnej na rozpatrzenie czekają ok. 44 wnioski o przyznanie mieszkania komunalnego, w tym 5 wniosków o przydział w wyniku eksmisji z zasobów spółdzielni mieszkaniowej.
53 mieszkańców oczekuje na przyjęcie w poczet członków spółdzielni mieszkaniowej, ale wobec braku planów rozwojowych spółdzielni związanych z budową nowych domów wnioski te mogą być zaspokojone wyłącznie w wyniku pozyskiwania istniejących już lokali spółdzielni. Ponieważ mieszkania są rzadko opuszczane można przyjąć, że osoby te będą zainteresowane również zamieszkaniem w zasobach gminnych w związku z czym wydłużeniu ulegnie czas oczekiwania na lokal mieszkalny.
Ponadto w pierwszej połowie bieżącego roku do UM wpłynęło 71 wniosków o dodatek mieszkaniowy.
Problem bezdomności na terenie gminy Strumień występuje sporadycznie, ale można stwierdzić powolny wzrost liczby osób bezdomnych, które są kierowane do noclegowni i domów dla bezdomnych działających na terenie powiatu cieszyńskiego, lub w razie potrzeby z terenu innych powiatów, ponieważ gmina Strumień takich nie posiada.
3.5. Gospodarka
Na dzień 13.11.2010 r. na terenie gminy Strumień było zarejestrowanych 807 przedsiębiorstw - są to przedsiębiorcy figurujący w ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Urząd Miejski.
Tabela 7: Struktura gospodarcza z podziałem na branże
Branża
Liczba przedsiębiorstw
Produkcja
15
Usługi
183
Handel i gastronomia
319
Transport
70
Bud. Montażowe
220
Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Strumieniu
Najliczniej reprezentowane są branże: handel i gastronomia, usługi oraz budownictwo montażowe, najmniej jest przedsiębiorstw produkcyjnych.
IV. PROBLEMY SPOŁECZNE W GMINIE STRUMIEŃ WYSTĘPUJĄCE W LATACH 2006-2009
W polityce społecznej terminem problemy społeczne oznacza się wszelkiego rodzaju dolegliwości, zakłócenia, niedogodności występujące w życiu zbiorowym.
Głównym pojęciem związanym z kwestią problemów społecznych jest wykluczenie społeczne. Najważniejszym zadaniem Gminy jest stworzenie struktury wspierającej działania osób dotkniętych problemami społecznymi (bezrobociem, niepełnosprawnością, przewlekłą chorobą itd.) celem umożliwienia im uniezależnienia się od systemu pomocy społecznej oraz ograniczania zasięgu problemów społecznych.
Wykluczenie społeczne, które najprościej ujmując polega na niepodejmowaniu zwyczajowej i społecznie akceptowanej drogi życiowej lub wypadaniu z niej, dotyczy osób, rodzin lub grup ludności , które:
- żyją w niekorzystnych warunkach ekonomicznych,
- zostają dotknięte niekorzystnymi procesami społecznymi, wynikającymi z kryzysów, upadków branż,
- nie zostały wyposażone w kapitał życiowy, umożliwiający im: uzyskanie normalnej pozycji społecznej czy też wejście na rynek pracy, co dodatkowo utrudnia dostosowywanie się do zmieniających warunków społecznych i ekonomicznych, czy też posiadają cechy utrudniające im korzystanie z powszechnych zasobów społecznych np. z powodu niepełnosprawności.[1] Wykluczenie instytucjonalne to brak lub ograniczone możliwości uczestniczenia, wpływania i korzystania z podstawowych instytucji publicznych, które z założenia powinny być dostępne dla wszystkich.[2]
Złożoność problemu wykluczenia wymaga od placówek pomocy społecznej szerokiego zakresu działań rozciągniętych w czasie.
Mechanizmów powstawania problemów społecznych upatrywać należy w funkcjonowaniu społeczeństwa. Są nimi przede wszystkim:
- dezorganizacja społeczeństwa,
- gwałtowna zmiana środowiska,
- opóźnienia kulturowe,
- przemiany gospodarcze wyprzedzające przemiany w sposobie myślenia i działania,
- złe funkcjonowanie instytucji politycznych czy administracyjnych,
- dysfunkcjonalność instytucji społecznych,
- dominacja grup społecznych, eksploatacja, wyzysk,
- nierówności społeczne, niesprawiedliwość społeczna,
- złe funkcjonowanie instytucji edukacyjnych,
- nieprzystosowanie do pełnienia określonych ról społecznych.
4.2. Bezrobocie
Pod pojęciem bezrobocia rozumiemy okresowe pozostawanie bez pracy osób, które znajdują się w wieku produkcyjnym, są zdolne do pracy. Podstawowym kryterium klasyfikacji bezrobocia jest długość jego występowania. Krótkookresowe – to kilkumiesięczne pozostawanie bez zajęcia pomiędzy jednym a drugim zatrudnieniem. Częsty oraz długotrwały brak pracy można zakwalifikować jako bezrobocie długoterminowe.[3] Bezrobotny pozostający długi czas bez pracy powinien być klientem, na którym szczególnie skupia się uwaga pracownika socjalnego. Osobę tę należy włączyć z powrotem do życia społeczności lokalnej, by stała się częścią kapitału ludzkiego.
Przy analizie problemu bezrobocia na danym terenie należy także brać pod uwagę takie zmienne jak struktura demograficzno – społeczna tego zjawiska, jego przemiany w czasie, płeć, wiek, wykształcenie, zawód, miejsce zamieszkania. Kobiety są bardziej narażone na bezrobocie długookresowe m.in. ze względu na stan rodzinny, posiadanie dzieci, co zniechęca pracodawców do ich zatrudniania.[4] Dlatego też przy realizacji projektów finansowanych przez UE wiele działań aktywizacyjnych kieruje się do kobiet długotrwale bezrobotnych.
Sytuację na rynku pracy ilustrują poniższe tabele zbiorcze dotyczące zmian na rynku pracy na terenie gminy Strumień oraz liczby osób bezrobotnych z uwzględnieniem wykształcenia i wieku.
Tabela 8: Liczba osób bezrobotnych w latach 2006-2010
rok
Bezrobotni kartoteka czynna
Bezrobotni z prawem do zasiłku
Stopa bezrobocia
Ilość mieszkańców
ogółem
kobiety
ogółem
kobiety
2009
368
205
76
40
2,99 %
12319
2008
303
198
41
23
2,48 %
12178
2007
406
260
43
24
3,35 %
12117
2006
562
332
63
27
4,67 %
12043
Źródło: Dane PUP Cieszyn oraz GUS
Tabela 9. Liczba osób bezrobotnych zamieszkujących gminę Strumień w podziale na wykształcenie.
WYKSZTAŁCENIE
Liczba osób bezrobotnych
%
Kobiety
%
Wyższe
25
7%
17
8%
Policealne i średnie zawodowe
94
27%
60
26%
Średnie ogólnokształcące
41
12%
31
14%
Zasadnicze zawodowe
106
31%
66
29%
Gimnazjalne i poniżej
81
23%
53
23%
RAZEM
347
100%
227
100%
Dane PUP Cieszyn stan na 30 września 2010r.
Tabela 10. Liczba osób bezrobotnych w podziale na wiek
WIEK
Liczba osób bezrobotnych
%
Kobiety
%
18-24
111
32%
68
30%
25-34
105
30%
74
33%
35-44
57
17%
43
19%
45-54
53
15%
33
15%
55-59
19
5%
9
3%
60-64
2
1%
-
-
RAZEM
347
100%
227
100%
Źródło: Dane PUP Cieszyn stan na 30 września 2010
Jak widać z tabeli nr 8 w latach 2006 – 2008 występowały tendencje spadkowe jeśli chodzi o liczbę osób bezrobotnych, ale już w roku 2009 liczba osób bezrobotnych wzrosła, co jest bez wątpienia spowodowane pogorszeniem sytuacji na rynku pracy wynikającym z globalnego kryzysu gospodarczego. Ponadto jeśli chodzi o udzielanie pomocy rodzinom w których występuje problem bezrobocia to w 2008 roku z pomocy społecznej z tytułu bezrobocia skorzystało 121 rodzin a 2009 r. 125 rodzin.
Główną instytucją zajmująca się rejestracją osób bezrobotnych oraz pośrednictwem pracy i poradnictwem na terenie naszego powiatu jest Powiatowy Urząd Pracy, który ma swoją siedzibę w Cieszynie. Na terenie gminy Strumień nie ma stałego punktu (filii PUP), w którym pomoc znalazłyby osoby aktualnie pozostające bez pracy.
Zgodnie z ustawą o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001) bezrobotny to osoba niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującego w danym zawodzie lub służbie, z zastrzeżeniem lit g, nieucząca się w szkole w systemie dziennym, zarejestrowana we właściwym dla miejsca zameldowania (stałego lub czasowego) powiatowym urzędzie pracy, jeżeli:
a) ukończyła 18 lat, z wyjątkiem młodocianych absolwentów,
b) kobieta nie ukończyła 60 lat, a mężczyzna 65 lat,
c) nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej albo po ustaniu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności, nie pobiera zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego lub macierzyńskiego,
d) nie jest właścicielem lub posiadaczem samoistnym lub zależnym nieruchomości rolnej, o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe lub nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe,
e) nie uzyskuje przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym z działów specjalnych produkcji rolnej, chyba że dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, obliczony dla ustalenia podatku dochodowego od osób fizycznych, nie przekracza wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 2 ha przeliczeniowych ustalonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o podatku rolnym, lub nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w takim gospodarstwie,
f) nie podjęła pozarolniczej działalności od dnia wskazanego w zgłoszeniu do ewidencji do dnia wyrejestrowania tej działalności albo nie podlega na podstawie odrębnych przepisów obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników,
g) nie jest osobą tymczasowo aresztowaną lub nie odbywa kary pozbawienia wolności,
h) nie uzyskuje miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z tytułu odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych,
i) nie pobiera na podstawie przepisów o pomocy społecznej zasiłku stałego,
j) nie pobiera, na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania,
k) nie pobiera po ustaniu zatrudnienia świadczenia szkoleniowego, o którym mowa w art. 70 ust. 6;
Problem bezrobocia pociąga za sobą takie niekorzystne zmiany takie jak uzależnienie od pomocy społecznej, życie w ubóstwie, obniża jakość życia rodzin dotkniętych bezrobociem. Brak pracy wpływa negatywnie na poziom aktywności życiowej, powoduje zmniejszenie poczucia własnej wartości oraz inne niekorzystne zmiany osobowości, a także obciąża budżet gminy którego część jest wydatkowana na zasiłki. Nawet poprawa sytuacji na rynku pracy nie jest w stanie zwiększyć szans na znalezienie pracy części osób bezrobotnych ponieważ uniemożliwia to ich postawa wobec rynku pracy, bezradność wobec jego wymagań i zasad, a także poczucie niskiej wartości oraz niskie lub niepożądane aktualnie przez pracodawców kwalifikacje.
4.1.1 System wsparcia osób bezrobotnych
Od 2008 roku Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej może rozwijać system aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych oraz biernych zawodowo poprzez korzystanie ze środków UE. Wszelkie działania w projektach realizowanych przez ośrodek są zgodne z właściwymi politykami i zasadami wspólnotowymi jak:
- równość szans (wyrównywanie szans na rynku pracy, promowanie partnerskiego wzorca podziału ról społecznych i zawodowych),
- rozwój lokalny (zmniejszenie obszaru wykluczenia społecznego i wzrost poziomu wykształcenia),
- innowacyjność (aktywna integracja) - rozwój społeczeństwa informacyjnego (doskonalenie kwalifikacji i doskonalenie umiejętności dla potrzeb rynku pracy). Projekty te mają charakter aktywizacyjny, zakładają zmiany (poprawę statusu społecznego osób bezrobotnych objętych projektem).
Ponadto, projekty są zgodne z celem strategicznym nr 6 Strategii Polityki Społecznej Woj. Śląskiego na lata 2006-2020, który wykluczenie społeczne traktuje jako istotny problem społeczny i kładzie nacisk na przeciwdziałanie temu zjawisku. Podejmowane działania wynikają z wojewódzkiej, powiatowej oraz gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych oraz innych dokumentów regulujących lokalną politykę społeczną.
4.1.2 Projekt systemowy
Pozyskane przez gminę Strumień kwoty na realizację projektu systemowego oraz liczbę osób objętych projektem obrazują tabele nr 11 i 12.
Tabela 11. Projekt systemowy – pozyskane kwoty z uwzględnieniem wkładu własnego
Lp.
Rok
Kwota pozyskana na realizację projektu systemowego
W kład własny
Liczba osób które podwyższyły kwalifikacje
1.
2008
92 332 zł
9 694,86 zł
15
2.
2009
211 283 zł
22 184,72 zł
32
3.
2010
176 691 zł;
18 552,55 zł
25
Tabela 12. Projekt systemowy – liczba osób biorąca udział podwyższaniu kwalifikacji
Lp.
Rok
Rodzaj szkolenia zrealizowanego przez MOPS
Liczba osób które wzięły udział w podwyższaniu kwalifikacji
1.
2008
Bukieciarz
6
Pracownik d/s kadrowych i płacowych
4
Obsługa kasy fiskalnej i techniki sprzedaży z zastosowaniem komputera
5
2.
2009
Kurs florystyki
8
Kurs operatora wózków widłowych
4
Obsługa kasy fiskalnej i techniki sprzedaży z zastosowaniem komputera
5
Kurs małej gastronomii
1
Kurs prawa jazdy kategorii B
14
3.
2010
Kurs z zakresu kosmetyki
3
Kurs z zakresu spawania
1
Kurs komputerowy
6
Kurs z zakresu obsługi ciężkiego sprzętu budowlanego
3
Kurs prawa jazdy kategorii B
11
Kurs z zakresu przewozu drogowego towarów niebezpiecznych
1
Cele projektów zostały zrealizowane poprzez przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowych uczestników projektu, sfinansowanie badań w zakresie medycyny pracy oraz poprzez przeprowadzenie warsztatów aktywnego poszukiwania pracy, a także zapewnienie poradnictwa specjalistycznego w postaci usług doradcy zawodowego i psychologa.
Dodatkowo od bieżącego roku uczestniczki zobowiązane do opieki nad osobami zależnymi mają możliwość skorzystania z usług opiekunki zatrudnionej w ramach projektu; w czasie gdy same uczestniczą w projekcie, w ich miejscu zamieszkania nieletnimi dziećmi lub osobami dorosłymi niezdolnymi do samodzielnej egzystencji, zajmuje się osoba z odpowiednimi kwalifikacjami.
W trakcie działań realizowanych w ramach projektu systemowego skupiano się na uzyskaniu rezultatów takich jak zwiększenie u wszystkich uczestników motywacji do działania, kompetencji osobistych, samooceny, pewności siebie oraz zdolności pozytywnego myślenia, które mają za zadanie umożliwienie lepszego wykorzystania nowo nabytych kwalifikacji zawodowych.
Uczestnicy zostali objęci działaniami szkoleniowymi na podstawie kontraktów socjalnych.
Łącznie w latach 2008 – 2009 szkoleniami i kursami objęto 47 osób.
4.1.3 Projekt konkursowy
W roku 2008 Gmina Strumień za pośrednictwem MOPS Strumień aplikowała o środki EFS w ramach priorytetu VII Działania 7.2. Przeciwdziałanie wykluczeniu i wzmocnienie sektora ekonomii społecznej, Poddziałanie 7.2.1. Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w konkursie 2/POKL/7.2.1/2008. Projekt zatytułowano „Daj sobie szansę”. Czas trwania projektu ustalono na okres od 1 marca 2009 r. do 28 lutego 2011 r. ale z przyczyn formalnych nastąpiło przesunięcie rozpoczęcia na wrzesień 2009 r. Projekt jest skierowany do osób bezrobotnych oraz biernych zawodowo. Pozyskana kwota to 417 395,67 zł.
Celem ogólnym projektu jest zwiększenie szansy na znalezienie zatrudnienia osób objętych działaniami projektowymi poprzez podniesienie kwalifikacji zawodowych. Jako cele szczegółowe ustalono:
- wykształcenie u beneficjentów umiejętności poruszania się po rynku pracy poprzez zajęcia w Klubie Integracji Społecznej,
- rozwinięcie umiejętności interpersonalnych beneficjentów,
- określenie predyspozycji i zainteresowań zawodowych uczestników projektu,
- podwyższenie kwalifikacji zawodowych osób objętych działaniami projektowymi pod kątem aktualnego zapotrzebowania na rynku pracy.
Szkoleniami objęta została grupa osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy bez prawa do zasiłku oraz osób w wieku produkcyjnym, nieaktywnych zawodowo, niezarejestrowanych w PUP. Wśród rekrutowanych osób dominowały te z niskimi kwalifikacjami, mające niewielkie szanse na znalezienie legalnego zatrudnienia.
W ramach projektu zorganizowany został punkt doradczo-mediacyjny. Uczestnicy projektu mają dostęp do porad prawnika i psychologa, oraz uzyskują podstawową wiedzę o dokumentach aplikacyjnych i o rynku pracy od trenera pracy. Utworzono także zespół mediacyjny, mający na celu pomaganie w rozwiązywaniu problemów osobistych i związanych ze sprawami zawodowymi beneficjentów. Mediatorzy mają za zadanie motywować uczestników do kontynuowania działań szkoleniowych i kursów zawodowych.
Głównym zadaniem realizowanym w ramach projektu jest organizacja kursów zawodowych dla 70 osób biernych zawodowo, przeprowadzone w siedmiu kategoriach tematycznych:
1) kosmetyczka - kurs przeznaczony dla 6 osób,
2) malarz-tapeciarz – kurs przeznaczony dla 7 osób,
3) fryzjerski - kurs przeznaczony dla 7 osób,
4) wizażystka-stylistka - kurs przeznaczony dla 7 osób,
5) spawacz - kurs przeznaczony dla 9 osób,
6) manicure-pedicure - kurs przeznaczony dla 7 osób,
7) pracownik do spraw kadrowych i płacowych - kurs przeznaczony dla 7 osób,
8) profesjonalny sprzedawca - kurs przeznaczony dla 14 osób - w trakcie realizacji
9) profesjonalne układanie roślin - kurs przeznaczony dla 6 osób - w trakcie realizacji.
Jeśli chodzi o rezultaty miękkie to planuje się uzyskanie rezultatów takich jak zwiększenie u wszystkich uczestników motywacji do działania, kompetencji osobistych, samooceny oraz pewności siebie, a także zdolności pozytywnego myślenia. Zrealizowanie rezultatów miękkich umożliwi poprawę funkcjonowania uczestników na rynku pracy.
Stworzona została struktura wspierająca działania osób bezrobotnych – system szkoleń stacjonarnych oraz wyjazdowych dla mieszkańców gminy Strumień. Powstała też instytucja aktywizacji społecznej w postaci Klubu Integracji Społecznej w którym wsparcie mogą zyskać nie tylko osoby bezrobotne lecz także niepełnosprawne czy opuszczające zakład karny.
Projekty podwyższające kwalifikacje są także realizowane przez UM Strumień. Mieszkańcy mają możliwość uzyskania prawa jazdy kategorii B oraz ukończenia kursu szycia.
4.1.4 Prace społecznie użyteczne
Do zadań ośrodka należy także typowanie osób bezrobotnych do wykonywania prac społecznie użytecznych na podstawie umowy Gminy Strumień ze Starostą powiatu cieszyńskiego. Osoby wykonujące proste, niewymagające wysokich kwalifikacji czynności porządkowe i pomocnicze są wybierane na podstawie dokładnej analizy ich sytuacji materialnej, rodzinnej , mieszkaniowej oraz zawodowej. Aktualnie z tej formy aktywizacji zawodowej korzysta 6 osób.
4.1.5 Wsparcie materialne
Osoby bezrobotne kwalifikujące się do wsparcia materialnego są obejmowane wsparciem finansowym lub w naturze zgodnie z ustawą o pomocy społecznej tj. zasiłkami okresowymi z tytułu bezrobocia, zasiłkami celowymi w formie pieniężnej lub w naturze.
4.2. Niepełnosprawność i ciężka choroba
Niepełnosprawność to wszelkie ograniczenia lub wynikający z tych ograniczeń brak zdolności wykonywania jakiejś czynności w sposób, lub w zakresie uważanym za normalny dla człowieka . Natomiast osoba niepełnosprawna , to człowiek niemogący samodzielnie , częściowo lub całkowicie, zapewnić sobie możliwości normalnego życia, indywidualnego bądź społecznego, wskutek wrodzonego lub nabytego upośledzenia sprawności fizycznych lub psychicznych[5]. Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (Dz. U. z 1997, poz. 776) - niepełnosprawność to trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującej niezdolność do pracy. Z niepełnosprawnością może wiązać się problem ciężkiej choroby, czyli stan złego samopoczucia ,którego nie można powiązać z krótkotrwałym uwarunkowaniem psychologicznym ale z dolegliwością wynikającą z poważnych zmian i zaburzeń organicznych. Choroby możemy podzielić na somatyczne oraz zaburzenia psychiczne w zależności od struktur w jakich zachodzą zmiany.
Ze sprawozdań działania ośrodka wynika, że niepełnosprawność jest obok bezrobocia najważniejszym problemem społecznym który ma zostać rozwiązany przez MOPS. Najliczniej reprezentowane są rodziny dotknięte chorobą. W 2008 roku udzielono pomocy 168 rodzinom z problemem ciężkiej choroby, a w 2009 r. 166 rodzinom (dane działu pomocy środowiskowej). W gminie Strumień szacuje się, że osoby niepełnosprawne stanowią około 11% ludności gminy. W 2008 roku udzielono pomocy 123 rodzinom z problemem niepełnosprawności a w 2009 r. 114 rodzinom (dane działu pomocy środowiskowej).
Jeśli chodzi o dane działu świadczeń rodzinnych prezentują się one następująco: obecnie MOPS wypłaca około 261 zasiłków pielęgnacyjnych głównie osobom chorym z orzeczonym umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności, nieuprawnionym do dodatku pielęgnacyjnego w ZUS (w tym 71 zasiłków jest wypłacanych na dzieci do 16 roku życia). Nie obrazuje to jednak w pełni ilości osób niepełnosprawnych na terenie gminy ponieważ znaczna część osób niepełnosprawnych jest uprawniona do dodatku pielęgnacyjnego wypłacanego przez ZUS.
Ponadto MOPS wypłaca na chwilę obecną 28 świadczeń pielęgnacyjnych z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Niepełnosprawność dotyka ludzi w bardzo różnym wieku, w gminie Strumień spośród dzieci którym przyznano zasiłek rodzinny 698 dzieci (397 rodzin) 10,17 % stanowią dzieci niepełnosprawne w różnym stopniu (71 dzieci).
Liczbę osób objętych wsparciem MOPS obrazują poniższe wykresy.
Wykres nr 2 Liczba osób objętych wsparciem MOPS z powodu niepełnosprawności
Wykres nr 3 Liczba osób objętych wsparciem MOPS z powodu przewlekłej choroby
4.2.1 Formy wsparcia materialnego
Pomoc wynikająca z ustawy o pomocy społecznej jest przyznawana w zależności od dochodu rodziny. Do głównych form wsparcia należy materialnego należy m.in.:
1) zasiłek stały wraz ze składką na ubezpieczenie zdrowotne w przypadku osób niepełnosprawnych mających orzeczony umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności;
2) zasiłek okresowy z tytułu niepełnosprawności lub długotrwałej choroby;
3) zasiłki celowe i specjalne zasiłki celowe na zaspokojenie potrzeb wskazanych we wniosku;
4) pomoc w naturze w postaci opału w przypadku osób, co do których istnieje obawa, że wydadzą zasiłek w formie pieniężnej niezgodnie z przeznaczeniem,
5) pomoc w postaci pokrywania kosztów wyżywienia w przedszkolu, szkole podstawowej, gimnazjum oraz szkole ponadgimnazjalnej dla dzieci z rodzin osób niepełnosprawnych lub rodzin w których występuje długotrwała choroba.
Ponadto osobom niepełnosprawnym oraz chorym i ich rodzinom są przyznawane świadczenia wynikające z ustawy o świadczeniach rodzinnych tj. zasiłki pielęgnacyjne oraz świadczenia pielęgnacyjne. Pomoc jest dostosowywana do liczby osób w rodzinie oraz sytuacji finansowej rodziny (z wyjątkiem świadczeń pielęgnacyjnych przyznawanych bez względu na dochód).
Do osób z zaburzeniami psychicznymi skierowana jest pomoc w postaci specjalistycznych usług opiekuńczych – odbywają się one w miejscu zamieszkania osoby chorej i prowadzone są przez osobę z odpowiednimi, potwierdzonymi formalnie kwalifikacjami i mają na celu umożliwienie osobie chorej pełnego uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej. Aktualnie z takiej formy wsparcia korzysta 1 rodzina.
Dodatkowo w nowej siedzibie Ośrodka zlikwidowane zostały wszelkie bariery architektoniczne, zainstalowano podjazd dla wózków inwalidzkich, przy wyposażaniu łazienki zamontowane zostały odpowiednie elementy dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, wejścia do pomieszczeń są pozbawione progów, drzwi mają szerokość dostosowaną do osób niepełnosprawnych na wózkach.
4.2.2 Uczeń na wsi
W latach 2007 – 2010 MOPS w Strumieniu realizował program PFRON – Uczeń na wsi - skierowany do dzieci niepełnosprawnych z gmin wiejskich i miejsko – wiejskich realizujących obowiązek szkolny. Ze środków PFRON istniała możliwość wspierania rodzin dzieci niepełnosprawnych przez częściowe pokrywanie kosztów związanych z ich nauką, na podstawie okazanych faktur.
4.2.3 Projekt Konkursowy „Aktywność bez barier!” realizowany w ramach działania 7.3.
Projekt „Aktywność bez barier” zrealizowano w ramach działania 7.3. Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracji. Był skierowany do osób niepełnosprawnych powyżej 18 roku życia, posiadających aktualne orzeczenie o niepełnosprawności. Działania projektowe były realizowane od 1 marca 2010 r. do 30 czerwca 2010 r. Uzyskana kwota dofinansowania to 49 999,72 zł. W projekcie udział wzięło 20 osób niepełnosprawnych (12 kobiet, 8 mężczyzn).
Główną formą wsparcia były warsztaty w ramach których niepełnosprawni mogli wykonywać m.in.:
- zajęcia manualne,
- zajęcia plastyczno – twórcze,
- uczestniczyć w kursie wykonywania biżuterii,
- uczestniczyć w muzykoterapii wraz z rytmiką.
Do prowadzenia warsztatów został zatrudniony specjalista z długoletnim doświadczeniem oraz wykształceniem kierunkowym w zakresie prowadzenia warsztatów. Dodatkowo w ramach aktywizacji zawodowej uczestnicy zostali skierowani do doradcy zawodowego oraz psychologa.
Osiągnięto następujące rezultaty:
- nabycie nowych umiejętności przez uczestników projektu,
- zaktywizowanie zawodowe i społeczne osób niepełnosprawnych uczestniczących w projekcie,
- zwiększenie poczucia własnej wartości u uczestników;
- zwiększenie motywacji do działania.
Opisany wyżej projekt jest pierwszym realizowanym przez Ośrodek w Strumieniu na rzecz osób niepełnosprawnych. Liczba osób zainteresowanych projektem była większa od liczby miejsc przewidzianych w projekcie, przez co niezbędne było stworzenie listy rezerwowej. Z zainteresowania udziałem wynika jak wielka jest potrzeba aktywności u osób niepełnosprawnych z terenu miasta Strumienia i przyległych sołectw.
Powyższe działania zwiększają szanse na pełny udział niepełnosprawnych mieszkańców gminy Strumień w życiu społeczności lokalnej, a w konsekwencji na rozwój inicjatyw samopomocowych na terenie gminy .
4.2.4. Praca socjalna
Jeśli chodzi o pracę socjalną na rzecz osób niepełnosprawnych, pracownicy socjalni biorą udział w wyszukiwaniu ofert pracy skierowanych bezpośrednio do osób z orzeczeniem o niepełnosprawności. Ponadto w ramach pracy socjalnej tej grupie klientów udzielana jest pomoc w dopełnieniu formalności związanych z uzyskaniem orzeczenia o niepełnosprawności, pomoc w uzyskaniu świadczenia ZUS lub KRUS, oraz w ubieganiu się o świadczenia typu pobyt w sanatorium lub wyjazd na turnus rehabilitacyjny.
4.2.5. Inne formy wsparcia
Dom Pomocy Społecznej w Strumieniu dla niepełnosprawnych chłopców, który prowadzony jest przez zgromadzenie sióstr De Notre Dame. Obecnie w Domu jest umieszczonych 73 chłopców w wieku od 1,5 do 53 lat. Do Szkoły Podstawowej w Strumieniu uczęszcza 28 dzieci (w tym do klasy specjalnej 26 dzieci, do klasy zwykłej 2 dzieci), do Gimnazjum uczęszcza 5 dzieci z DPS.
Przy Parafii Ewangelicko – Augsburskiej w Drogomyślu działa Stacja Diakonijna, która zajmuje się wypożyczaniem sprzętu rehabilitacyjnego dla osób niepełnosprawnych oraz chorych. Punkt oferuje między innymi: łóżka i materace przeciwodleżynowe, wózki inwalidzkie, balkoniki, rowery rehabilitacyjne, kule, tzw. krzesła sanitarne, materace przeciwodleżynowe, „wózki wc” i nasadki sanitarne na wanny. Ponadto Punkt ten zajmuje się zbiórką odzieży dla osób ubogich.
Niepełnosprawni podopieczni Ośrodka są informowani o aktualnych programach, które oferuje PFRON przy Starostwie Powiatowym w Cieszynie. W zakresie rehabilitacji społecznej dofinansowane są wyjazdy osób niepełnosprawnych na czternastodniowe turnusy rehabilitacyjne. Ponadto niepełnosprawni korzystają z innych programów między innymi takich jak: Komputer dla Homera”, „Pegaz”, „JUNIOR”, „PARTNER”, „POWÓDZ” „STUDENT 2” .
4.3. Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego
Kolejnym istotnym zagrożeniem którego rozwiązaniem zajmuje się MOPS w Strumieniu jest bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego. Na dysfunkcję w sprawach opiekuńczo - wychowawczych mają wpływ zarówno zachwiane relacje w rodzinach, jak również trudna sytuacja materialna i mieszkaniowa.
Wykres nr 4 Liczba rodzin objętych wsparciem MOPS z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego
W celu zmniejszenia liczby problemów wynikających z bezradności sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, pracownicy socjalni współpracują z kuratorem sądowym oraz kuratorami społecznymi jak również Policją w rozwiązywaniu problemów rodzin, oraz w monitorowaniu ich sytuacji.
Są także zobowiązani do udzielania informacji o wszelkich możliwych świadczeniach do których uprawnione są rodziny także tych, które wypłacane są przez podmioty inne niż MOPS np. dodatki mieszkaniowe, świadczenia emerytalne ZUS i KRUS. Dodatkowo pracownicy Ośrodka pomagają klientom w trakcie postępowania o uzyskiwanie świadczeń.
Poza wsparciem w postaci pracy socjalnej, rodzinom przejawiającym bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych udzielana jest pomoc materialna zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, po dokładnym rozeznaniu sytuacji rodziny.
Ośrodek systematycznie współpracuje z Sądem. Ponadto na terenie gminy funkcjonuje 10 rodzin zastępczych (co stanowi 4,5 % ogółu rodzin działających na terenie powiatu cieszyńskiego), w których umieszczonych jest 15 dzieci, które z różnych powodów nie mogą przebywać w rodzinach naturalnych. Z danych udostępnionych przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Cieszynie wynika, iż istnieje tendencja wzrostowa co do tworzenia zastępczych form opieki nad dziećmi.
Prowadzona jest także systematyczna współpraca z Miejską Komisją ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – punktem porad prawnych do którego pracownicy Ośrodka kierują osoby znajdujące się w sytuacji uzasadniającej kontakt z osobą udzielającą porad prawnych, m.in. w sprawach o alimenty czy postępowania o rozwód.
Na terenie gminy działa także 5 świetlic środowiskowych, w których wychowawcy otaczają opieką 240 dzieci, prowadząc nadzór wychowawczy, pomagają w odrabianiu zadań domowych oraz w organizowaniu czasu wolnego także dzieciom z rodzin niewydolnych wychowawczo i ubogich. Dodatkowo w okresie wakacji i ferii zimowych prowadzą liczne zajęcia organizujące czas wolny.
4.4. Uzależnienia
Nadużywanie alkoholu przez polskie społeczeństwo jest jednym z głównych problemów społecznych. Jest to choroba rozwijająca się w ciągu całego życia człowieka, i może się wykształcić w każdym okresie rozwoju człowieka. U podstaw uzależnienia leży prawdopodobnie wiele różnych czynników takie jak kulturowe, ekonomiczne oraz środowiskowe. Według Światowej Organizacji Zdrowia „zespół uzależnienia od alkoholu” jest to stan zmian psychicznych i zwykle także somatycznych spowodowany nadużywaniem alkoholu, charakteryzujący się określonymi reakcjami , które z reguły obejmują skłonności do stałego lub okresowego używania alkoholu w celu doznania jego efektów psychicznych, a czasem aby uniknąć złego samopoczucia wynikającego z braku alkoholu. Należy podkreślić fakt, iż problem alkoholizmu dotyka całą rodzinę, a nie tylko osobę nadużywającą.
Bardzo trudno jest podać rzeczywistą liczbę osób uzależnionych w naszej gminie, ponieważ tylko niewielka liczba osób została zdiagnozowana. Przy Urzędzie Miejskim w Strumieniu działa Miejska Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Liczba wpływających do niej wniosków prezentuje się następująco:
Tabela 13: Liczba wniosków które wpłynęły do Miejskiej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Lp.
Rok
Liczba wniosków
Uwagi
1.
2006
28
1 osoba przestała pić, 1 wniosek wycofano,1 osoba skierowana na komisję zmarła, pozostałe osoby zastały skierowane na leczenie, żadnej sprawy nie skierowano do sądu
2.
2007
19
3 osoby skierowane na komisję zmarły, pozostałe osoby zastały skierowane na leczenie, żadnej sprawy nie skierowano do sądu, żadnego wniosku nie wycofano
3.
2008
22
1 wniosek wycofano, pozostałe osoby zastały skierowane na leczenie, żadnej sprawy nie skierowano do sądu
4.
2009
18
1 wniosek wycofano, pozostałe osoby zastały skierowane na leczenie, żadnej sprawy nie skierowano do sądu
Z danych przedstawionych w tabeli 13 wynika że liczba wniosków kierowanych do Miejskiej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych utrzymuje się w ostatnich trzech latach na względnie stałym poziomie.
Ponadto z Komisariatu Policji uzyskano informację ze w roku 2009 na Izbę Wytrzeźwień odwieziono 34 osoby z terenu gminy Strumień.
4.5. Przemoc w rodzinie
Wg A. Lipowskiej – Teutsh przemoc „to wszelkie odmiany złego traktowania tych członków rodziny, którzy nie są w stanie skutecznie się bronić”. Przemoc w rodzinie jest to jeden z najczęściej poruszanych tematów zarówno w środowisku lokalnym jak i w mediach. Jest to bardzo istotny problem tym bardziej, że dotyka on osoby najsłabsze w społeczeństwie czyli dzieci.
Przemoc w rodzinie jest zjawiskiem złożonym, która przybiera różne formy, takie jak:
- przemoc psychiczna – są to działania, które mają na celu niesienie krzywdy, które wykorzystują mechanizmy procesów psychologicznych. Tego rodzaju przemoc przejawia się poprzez wyzywanie, poniżanie, stosowanie gróźb, naśmiewanie się z poglądów itp.,
- przemoc fizyczna – są to działania, które naruszają sferę fizyczną człowieka,
- przemoc zaniedbania – polega na niewykonywaniu obowiązków opiekuńczo - wychowawczych. Ten rodzaj przemocy jest najczęściej stosowany wobec dzieci i osób starszych,
- przemoc ekonomiczna – najczęściej tego rodzaju przemoc opiera się zazwyczaj na uzależnieniu ofiary od statusu materialnego sprawcy np. uniemożliwienie podjęcia pracy zarobkowej niezaspokojenie potrzeb materialnych rodziny.
Walkę z przemocą utrudnia fakt ,że funkcjonuje wokół niej wiele stereotypów takich jak te mówiące że, zdarza się tylko w rodzinach z marginesu społecznego czy jest prywatną sprawą rodzin w których się zdarza, lub ofiara przemocy zasłużyła na to co ją spotkało.
W 2009 r. policja w 4 rodzinach założyła „Niebieskie Karty”.
Z konsultacji i porad w Punkcie Konsultacyjnym „Przemoc w rodzinie” przy Urzędzie Miasta Strumień dla rodzin zagrożonych przemocą domową i problemem choroby alkoholowej oraz nieporadnością w 2008 roku na dyżurach udzielono pomocy i wsparcia w 153 sprawach – 112 osobom. Pomagano sporządzić 62 pisma urzędowe, procesowe, pozwy i wnioski. W 2009 roku na dyżurach udzielono pomocy i wsparcia w 119 sprawach – 102 osobom. Pomagano sporządzić 44 pisma urzędowe, procesowe, pozwy i wnioski. Sprawy dotyczyły m. in. przemocy domowej oraz leczenia choroby alkoholowej, a także przy sprawach związanych z alimentami.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej udziela ofiarom przemocy wsparcia w postaci schronienia – w roku 2006 udzielono schronienia 1 rodzinie, w 2007 r. – 4 rodzinom (w tym 5 dzieci). W roku 2007 i 2008 nie było potrzeby udzielania schronienia żadnej rodzinie. Schronienie udzielane jest w placówkach zlokalizowanych poza terenem gminy, ponieważ na jej terenie nie funkcjonują żadne tego typu podmioty. Ponadto pracownicy socjalni MOPS zakładają niebieskie karty u rodzin z problemem przemocy, średnio co roku zakładane są dwie NIEBIESKIE KARTY.
4.6. Ludzie starzy
Powszechnym problemem występującym w Polsce jest starzenie się społeczeństwa. Wpływ na to ma niski przyrost naturalny oraz wydłużenie okresu życia ludności. Stały wzrost liczby ludności w wieku produkcyjnym stanowi poważne zagrożenie, braku miejsc pracy. Wg ewidencji ludności w gminie Strumień 11% stanowią osoby w wieku poprodukcyjnym. Część z tych osób wymaga pomocy w wykonywaniu czynności życiowych. W związku z tym MOPS organizuje dla tej grupy pomoc w postaci usług opiekuńczych.
Na terenie gminy działają organizacje pozarządowe, których działalność ukierunkowana jest na pomoc osobom starszym. Do głównych organizacji należą: Polski Komitet Pomocy Społecznej oraz Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów.
4.7. Klęska żywiołowa lub ekologiczna oraz zdarzenie losowe lub sytuacja kryzysowa
Rok 2010 był rokiem w którym Gmina Strumień w sposób dotkliwy ucierpiała w majowej powodzi. Straty przez nią wywołane nie miały precedensu w najnowszej historii gminy. Wszystkim potrzebującym udzielono wsparcia ze środków wojewody w postaci:
- zasiłku do 6 tyś. zł na zaspokojenie podstawowych potrzeb (łączna liczba wypłaconych świadczeń to 67, w tym 34 dla mieszkańców Bąkowa, 18 Drogomyśla, 14 Strumienia i 1 świadczenie na terenie Zbytkowa),
- zasiłku na remont lub odbudowę lokalu mieszkalnego w wysokości do 20 tyś. zł (łączna liczba świadczeń to 35 w tym 13 dla mieszkańców Bąkowa, 11 Drogomyśla, 9 Strumienia i po 1 świadczeniu dla mieszkańców Zbytkowa i Zabłocia),
- zasiłku na remont lub odbudowę lokalu mieszkalnego w wysokości od 20 tyś. do 100 tyś. zł (łączna liczba świadczeń to 22 w tym 17 dla mieszkańców Bąkowa, 2 Drogomyśla, 3 Strumienia).
Szkody wywołane klęskami żywiołowymi poza bardzo wysokimi stratami finansowymi niosą za sobą problemy natury psychologicznej, i wpływają negatywnie na funkcjonowanie całej społeczności lokalnej – zalanych sołectw oraz w szerszym zakresie na całym terenie gminy.
V. PROGRAM ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE STRUMIEŃ NA LATA 2011 - 2018
5. 1. Bezrobocie
Opis zagrożenia:
- bezrobocie wymaga największych nakładów organizacyjnych wśród problemów do rozwiązania,
- stwierdza się wzrost liczby rodzin dotkniętych problemem bezrobocia które ubiegają się o wsparcie MOPS ,
- bezrobocie dotyka głównie osoby młode do 34 roku życia,
- większość bezrobotnych stanowią osoby o niskich kwalifikacjach zawodowych,
- dużą część stanowią osoby pozostające bez pracy powyżej 12 – m-cy.
Cel główny:
Rozwijanie struktury wspierającej działania osób bezrobotnych w poszukiwaniu pracy.
Cele szczegółowe:
- uniezależnienie bezrobotnych od świadczeń Ośrodka Pomocy,
- pomoc w ułatwieniu osobom bezrobotnym podjęcia zatrudnienia,
- stwarzanie warunków do podniesienia kwalifikacji,
- ograniczanie negatywnych konsekwencji bezrobocia,
- współpraca MOPS z PUP Cieszyn, UM w Strumieniu w celu rozeznania lokalnego rynku pracy oraz współpraca z małymi i średnimi przedsiębiorcami,
- doskonalenie działania Klubu Integracji Społecznej.
Zadania do wykonania:
- bezpłatne udostępnienie telefonu dla bezrobotnych w zakresie poszukiwania pracy,
- udostępnienie informacji poprzez Internet,
- współpraca z UM Strumień przy realizowaniu programu prac społecznie użytecznych,
- nauka pracy na komputerze – organizacja kursów we współpracy z PUP Cieszyn,
- stworzenie i wdrożenie programu pomocy ludziom dotkniętym długotrwałym, bezrobociem ze szczególnym uwzględnieniem bezrobotnych małżeństw,
- aktywny udział w inicjatywach organizowanych przez PUP Cieszyn,
- rozmowy motywacyjne mające zachęcić klientów do aktywnego poszukiwania pracy oraz mające na celu podniesienie wiary w siebie klienta zainteresowanego powrotem na rynek pracy – ta forma pracy socjalnej jest wstępem przed objęciem klienta działaniami profesjonalnego doradcy zawodowego,
- pomoc w wypełnianiu druków umożliwiających zarejestrowanie się w PUP czyli np. karty bezrobotnego,
- pomaganie klientom w pisaniu dokumentów aplikacyjnych w postaci życiorysu oraz podania o pracę – sprawdzania ich treści oraz formy graficznej pod względem merytorycznym oraz gramatycznym, udostępnianie komputera w celu stworzenia cv w formie drukowanej,
- realizowanie projektu systemowego w ramach priorytetu VII (dostęp do doradcy zawodowego oraz psychologa),
- pozyskiwanie środków i realizowanie projektów konkursowych w ramach priorytetu VII oraz pozostałych,
- monitorowanie efektów realizowanych projektów.
Odbiorcy:
- osoby bezrobotne, bierne zawodowo i członkowie ich rodzin,
- uczniowie ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych oraz studenci.
Realizatorzy:
- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu,
- UM Strumień,
- Powiatowy Urząd Pracy w Cieszynie,
- szkoły,
- instytucje rynku pracy,
- przedsiębiorcy.
5.2. Niepełnosprawność oraz ciężka choroba
Opis zagrożenia:
- długotrwała i ciężka choroba jest najczęstszym powodem ubiegania się o wsparcie MOPS,
- po bezrobociu, kolejną przyczyną ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej jest niepełnosprawność,
- ogólna liczba osób niepełnosprawnych z terenu gminy Strumień jest trudna do ustalenia,
- ograniczona oferta działań i placówek aktywizacyjnych skierowanych do osób niepełnosprawnych i przewlekle chorych,
- obciążenie budżetów domowych wysokimi kosztami leczenia.
Cel główny:
Zapobieganie wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych i ciężko chorych.
Cele szczegółowe:
- poprawa sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy,
- likwidacja barier architektonicznych w placówkach użytku publicznego na terenie gminy Strumień,
- zwiększenie integracji społecznej osób niepełnosprawnych i ciężko chorych w środowisku,
- podnoszenie jakości oferowanych usług,
- wspieranie inicjatyw samopomocowych,
- organizacja czasu wolnego, form rekreacji i wypoczynku dla osób ciężko chorych i niepełnosprawnych,
- wprowadzenie działań aktywizacyjnych w postaci Programów Aktywności Lokalnej,
- pogłębienie diagnozy środowiska lokalnego celem dotarcia do jak największej liczby potrzebujących wsparcia,
- staranne dobieranie działań zależnie od stanu zdrowia osoby , rodzaju niepełnosprawności (część osób niepełnosprawnych nie wymaga podejmowania żadnych działań leczniczych a wymaga tylko aktywizacji).
Zadania do wykonania:
- prowadzenie usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania,
- wspieranie tworzenia i utrzymywania rodzinnych domów pomocy,
- rozwój mieszkalnictwa chronionego,
- wspieranie samopomocy rodzin i wolontariatu,
- pomoc niepełnosprawnym w nawiązaniu kontaktów z zakładami pracy chronionej,
- likwidacja barier architektonicznych w budynku Ośrodka i Urzędu Miejskiego,
- organizowanie imprez artystycznych i sportowych z udziałem osób niepełnosprawnych przez MGOK w Strumieniu.
- realizowanie projektu systemowego w ramach priorytetu VII,
- pozyskiwanie środków i realizowanie projektów konkursowych w ramach priorytetu VII,
- monitorowanie efektów realizowanych projektów.
Odbiorcy:
- osoby niepełnosprawne oraz przewlekle chore z terenu gminy Strumień i ich rodziny,
- społeczność gminy Strumień.
Realizatorzy:
- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu,
- szkoły,
- placówki służby zdrowia,
- Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Cieszynie,
- organizacje pozarządowe,
- kościoły i związki wyznaniowe,
- inne instytucje działające na rzecz osób niepełnosprawnych.
5.3. Bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego
Opis zagrożenia:
- brak profesjonalnego poradnictwa prawno – psychologicznego,
- poszerzenie się sfery niedostatku ,
- rosnąca liczba rodzin nieradzących sobie z prowadzeniem gospodarstwa domowego w zakresie podstawowych czynności domowych,
- wzrost liczby rodzin mających problemy finansowe, a co za tym idzie zadłużenia w opłacaniu czynszów i opłat za energię, wodę i gaz,
- brak mieszkań socjalnych i rotacyjnych.
- pogłębianie się problemu niedostosowania społecznego dzieci i młodzieży,
Cel główny:
Rozszerzenie systemu wsparcia dla rodzin niewydolnych wychowawczo i niezaradnych w prowadzeniu gospodarstwa domowego.
Cele szczegółowe:
- rozszerzenie współpracy MOPS-u z pełnomocnikiem ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dotyczącej poradnictwa prawno – psychologicznego,
- pomoc w likwidacji przyczyn dysfunkcji, współpraca z instytucjami zajmującymi się opieką i pomocą rodzinie,
- udostępnianie osobom mającym trudności finansowe tanich mieszań o niskim standardzie,
- udzielanie pomocy finansowej osobom o niskich dochodach na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej,
- umożliwienie rodzinom o niskich dochodach pełnego udziału w życiu społecznym,
- wspomaganie rodzin w prowadzeniu gospodarstwa domowego – asystowanie w ramach potrzeby także przy podstawowych czynnościach rodziny,
- rozwijanie współpracy i wymiana informacji z kuratorami sądowymi, Policją oraz służbą zdrowia a także osobami prywatnymi z otoczenia rodzin, które dysponują wiedzą na temat ich aktualnej sytuacji.
Zadania do zrealizowania:
- nawiązanie ścisłej współpracy z kościołami, związkami wyznaniowymi, PCPR-em, Sądem i Policją,
- pomoc w wyrównywaniu szans edukacyjnych dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, w celu uniknięcia dziedziczenia od rodziców bezradności,
- budowa mieszkań socjalnych i rotacyjnych,
- zatrudnienie asystenta rodzinnego,
- monitorowanie sytuacji rodziny,
- współpraca ze społecznością lokalną celem rozwiązywania problemów rodzin niewydolnych wychowawczo i niezaradnych w prowadzeniu gospodarstwa domowego.
Odbiorcy:
- rodziny niezaradne wychowawczo,
- rodziny mające problemy w prowadzeniu gospodarstwa domowego,
- osoby i rodziny o niskich dochodach,
- społeczność gminy Strumień.
Realizatorzy:
- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu,
- Urząd Miejski w Strumieniu,
- organizacje pozarządowe,
- Miejska Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
- Kościoły i związki wyznaniowe,
- Policja.
5.4. Uzależnienia
Opis zagrożenia:
- wczesna inicjacja alkoholowa dzieci i młodzież,
- duża liczba osób wzywanych na Komisję,
- problemy z współpracą z rodzinami w których występuje problem uzależnienia,
- wzrost zapotrzebowania działań pomocowych w postaci terapii odwykowej,
- wzrost liczby podopiecznych MOPS w Strumieniu.
Cel główny:
Skuteczne docieranie z pomocą do jak największej liczby osób i rodzin, w których występuje problem alkoholowy.
Cele szczegółowe:
- udzielanie rodzinom, w których występują problemy z uzależnieniem, pomocy psychologicznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą,
- ograniczenie skutków nadużywania napojów alkoholowych,
- zwiększenie skuteczności działań profilaktycznych i pomocowych,
- wspieranie działalności instytucji służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych.
Zadania do zrealizowania:
- funkcjonowanie Miejskiej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
- organizacja akcji profilaktycznych skierowanych w szczególności do dzieci i młodzieży,
- przeprowadzanie programów profilaktycznych w szkołach podstawowych, gimnazjach i szkole ponadgimnazjalnej na terenie gminy,
- zwiększenie dostępności informacji o miejscach pomocy osobom z problemem alkoholowym i ich rodzinom w ramach Komisji ds. RPA,
- udzielanie informacji o miejscach pomocy osobom z problemem alkoholowym lub innymi uzależnieniami,
- ograniczenie dostępu w zakupie alkoholu osobom niepełnoletnim.
Odbiorcy:
- osoby uzależnione i członkowie ich rodzin,
- dzieci i młodzież ze szkół działających na terenie gminy Strumień,
- społeczność gminy Strumień.
Realizatorzy:
- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu,
- Miejska Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
- Policja,
- szkoły funkcjonujące na terenie gminy,
- kościoły i związki wyznaniowe.
5.5. Przemoc domowa
Opis zagrożenia:
- zjawisko trudne do zdiagnozowania - nie można przewidzieć ilości osób, które będą potrzebowały wsparcia,
- brak specjalistycznej pomocy i wsparcia terapeutycznego dla ofiar przemocy w rodzinie,
- brak specjalistycznej pomocy i wsparcia terapeutycznego dla sprawców przemocy,
- brak gminnych placówek udzielających całodobowego schronienia w ramach interwencji kryzysowej.
Cel główny:
Aktywne działanie na rzecz rodzin dotkniętych przemocą.
Cele szczegółowe:
- wprowadzenie programów profilaktycznych w zakresie przemocy rodzinnej,
- udzielanie specjalistycznej pomocy dla osób dotkniętych przemocą,
- usprawnienie działań w ramach procedury „Niebieskiej Karty”,
- stworzenie sprawnie działającego zaplecza terapeutycznego oraz rozwój zaplecza prawnego,
- praca ze sprawcami przemocy,
- informowanie o możliwościach uzyskania pomocy dla ofiar przemocy,
- stworzenie zespołu interdyscyplinarnego koordynującego działania na rzecz rodzin dotkniętych przemocą.
Zadania do zrealizowania:
- aktywna współpraca pracowników socjalnych z Policją i kuratorami sądowymi oraz innymi służbami udzielającymi pomocy ofiarom przemocy w ramach zespołu interdyscyplinarnego,
- prowadzenie akcji profilaktycznych oraz edukacyjnych w zakresie przemocy rodzinnej,
- udzielanie pomocy prawnej, socjalnej i terapeutycznej oraz schronienia ofiarom przemocy,
- współpraca z Miejską Komisją ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
- szkolenie pracowników socjalnych w zakresie udzielania pomocy rodzinom,
- wspieranie organizacji samopomocowych,
- stworzenie programów korekcyjnych dla ofiar i sprawców przemocy.
Odbiorcy:
- ofiary przemocy rodzinnej,
- sprawcy przemocy,
- pracownicy służb społecznych,
- społeczność gminy Strumień.
Realizatorzy:
- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu,
- Miejska Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
- Komisariat Policji w Strumieniu,
- szkoły podstawowe, gimnazja, szkoła ponadgimnazjalna,
- placówki służby zdrowia,
- Sąd Rejonowy w Cieszynie.
5.6. Starość
Opis zagrożenia:
- postępujący wzrost populacji osób starych,
- izolacja społeczna osób w podeszłym wieku,
- rozpad wielopokoleniowych więzi rodzinnych,
- trudności w zapewnieniu opieki całodobowej osobom w podeszłym wieku –brak placówek zapewniających całodobową opiekę,
- wspieranie inicjatyw samopomocowych i wolontariatu.
Cel główny:
Integracja osób starych ze społeczeństwem lokalnym.
Cele szczegółowe:
- rozwój systemu usług w zależności od potrzeb,
- przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób w podeszłym wieku,
- podejmowanie działań w celu przygotowania rodzin do pełnienia funkcji, opiekuńczych na osobami starymi,
- organizacja czasu wolnego.
Odbiorcy:
- osoby w podeszłym wieku i członkowie ich rodzin,
- społeczność gminy Strumień.
Realizatorzy:
- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu,
- Zakład Pielęgnacyjny „Rodzina” w Chybiu,
- placówki służby zdrowia,
- kościoły i związki wyznaniowe,
- Polski Komitet Pomocy Społecznej w Strumieniu,
- Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów w Strumieniu,
- inne organizacje pozarządowe.
5.7. Klęska żywiołowa lub ekologiczna oraz zdarzenie losowe lub sytuacja kryzysowa
Opis zagrożenia:
- gwałtowność i nieprzewidywalność zjawisk i zdarzeń które składają się na tego rodzaju zagrożenie,
- ogromne straty materialne wywołane przez klęskę żywiołową lub ekologiczną oraz zdarzenia losowe i kryzysy,
- poważne konsekwencje dla psychiki osób dotkniętych w/w zagrożeniami,
- konieczność natychmiastowej interwencji.
Cel główny:
Skuteczne zapobieganie negatywnym skutkom klęski żywiołowej lub ekologicznej oraz zdarzeń losowych i kryzysów.
Cele szczegółowe:
- stworzenie systemu umożliwiającego szybkie i dokładne rozeznanie skutków klęsk, zdarzeń losowych i kryzysów,
- zapewnienie środków na zaspokojenie potrzeb materialnych poszkodowanych, oraz dysponowanie nimi,
- zapewnienie wsparcia psychologicznego osobom najbardziej go potrzebującym,
- zapewnienie schronienia osobom ewakuowanym z dotychczasowego miejsca zamieszkania,
- prowadzenie rozeznania wśród osób niepełnosprawnych, chorych i starszych celem stwierdzenia czy mają zaspokojone elementarne potrzeby,
- ścisła współpraca z Policją, Strażą Pożarną, UM Strumień.
Odbiorcy:
- osoby które ucierpiały na skutek klęsk, zdarzeń losowych i kryzysów,
- społeczność gminy Strumień.
Realizatorzy:
- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu,
- placówki służby zdrowia,
- kościoły i związki wyznaniowe,
- Komisariat Policji w Strumieniu,
- Straż Pożarna.
Przewodniczący Rady
Czesław GREŃ
[1] Narodowa Strategia Integracji Społecznej dla Polski , Warszawa 2004, s.22.
[2] L. Frąckiewicz, Wykluczenie społeczne i formy jego łagodzenia. W: L. Frąckiewicz (red.) Wykluczenie. Rewitalizacja. Spójność społeczna, Katowice – Warszawa 2004,s.9.
[3] M. Leśniak, Zagrożenia środowiska naturalnego i społecznego. W: K. Czekaj, K. Gorlach , M. Leśniak, Labirynty współczesnego społeczeństwa, Katowice 1998,s.248.
[4] T. Borkowski, A. Marcinkowski, Bezrobocie w perspektywie socjologicznej. W: T. Borkowski , A. Marcinkowski (red.),Socjologia bezrobocia, Katowice1999,s.29.
[5] M. Leśniak, Zagrożenia środowiska naturalnego i społecznego. W: K. Czekaj, K. Gorlach , M. Leśniak, Labirynty współczesnego społeczeństwa, Katowice 1998,s.248.
2. Narodowej Strategii Integracji Społecznej dla Polski w zakresie m. in. zwiększenia dostępności wsparcia ze strony pracowników socjalnych, rozwiniętych usług środowiskowych oraz wspierania działań samopomocowych.
3. Strategii Polityki Społecznej na lata 2007 – 2013 w zakresie poprawy warunków funkcjonowania i tworzenia rodzin, wdrożenie aktywnej polityki społecznej, integracji osób starszych oraz aktywizacji niepełnosprawnych.
4. Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007 – 2013 oraz Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia 2007 – 2013 – Narodową Strategią Spójności w zakresie poprawy jakości kapitału ludzkiego oraz przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu i przeciwdziałaniu patologiom społecznym.
5. Strategią Polityki Społecznej Woj. Śląskiego w zakresie celu strategicznego nr 6 - walka z wykluczeniem społecznym.
6. „Strategią Rozwoju Śląska Cieszyńskiego na lata 2001-
II. ZAŁOŻENIA STRATEGII
2.1. Misja strategii
Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego na terenie gminy Strumień poprzez skuteczne wykorzystanie zasobów społeczności lokalnej oraz zasobów instytucjonalnych.
2.2. Cel główny strategii
Skuteczne wspieranie osób dotkniętych problemami społecznymi w ich rozwiązywaniu, celem umożliwienia wszystkim mieszkańcom gminy Strumień pełnego uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej.
2.3. Cele szczegółowe
- budowa partnerskiej współpracy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Strumieniu z instytucjami samorządowymi, lokalnymi organizacjami pozarządowymi celem rozwiązywania problemów społecznych,
- rozwijanie struktury wspierającej działania osób bezrobotnych w poszukiwaniu pracy,
- zapobieganie wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych,
- rozszerzenie systemu wsparcia dla rodzin niewydolnych wychowawczo,
- budowa mieszkań socjalnych oraz chronionych,
- skuteczne docieranie z pomocą do jak największej liczby osób i rodzin w których występuje problem uzależnienia,
- integracja osób starych ze społeczeństwem lokalnym,
- zapewnienie wsparcia całodobowego osobom przewlekle chorym i starym,
- stała aktualizacja diagnozy problemów społecznych,
- wdrażanie programów promujących poprawę stanu zdrowia lokalnej społeczności,
- udzielanie wsparcia osobom dotkniętym klęską żywiołową lub ekologiczną, a także zdarzeniem losowym lub sytuacją kryzysową.
2.4. Analiza SWOT:
UWAGI OGÓLNE
Analiza SWOT jest jedną z głównych i podstawowych technik analitycznych. Skrót SWOT pochodzi od czterech angielskich słów: Strenghts (mocne strony), Weaknesses (słabe strony), Opportunities (szanse), Threats (zagrożenia).
Powyższe pojęcia należy rozumieć następująco:
SZANSE - to zewnętrzne zjawiska i tendencje występujące w otoczeniu, które odpowiednio wykorzystane mogą stać się podstawą rozwoju oraz zmniejsza skutki występujących negatywnych zjawisk.
ZAGROŻENIA - to wszystkie zjawiska zewnętrzne które należy traktować jako bariery i utrudnienia dla rozwoju społeczności lokalnej i gminy. Istnienie zagrożeń musi być brane pod uwagę przy planowaniu działań na rzecz społeczności lokalnej.
MOCNE STRONY - to atuty wynikające z uwarunkowań wewnętrznych gminy, które w pozytywny sposób wyróżniają ją spośród innych. Mocne strony mogą być zarówno obiektywnie dane przez naturę (np. liczba osób w wieku produkcyjnym) jak i być zasługą lokalnej społeczności (np. wysoki poziom mobilności i przedsiębiorczości).
SŁABE STRONY – wynikają z ograniczonych zasobów i niedostatecznych uwarunkowań wewnętrznych. Dotyczą całości lub części gminy, wszystkich aspektów jej funkcjonowania bądź jej poszczególnych elementów.
Właściwe zdiagnozowanie poszczególnych czynników pozwoli na osiągnięcie celów, którym służy analiza SWOT, takim jak unikanie zagrożeń, wykorzystywanie szans, wzmacnianie słabych stron oraz opieranie się na mocnych stronach.
Szanse
- dostępność środków finansowych UE przeznaczonych na realizację działań wpływających pozytywnie na sytuację społeczną gminy,
- poprawiająca się infrastruktura sportowa i kulturalna na terenie gminy,
- rosnąca aktywność społeczna mieszkańców;
- zwiększająca się mobilność mieszkańców,
- pojawienie się możliwości podjęcia pracy w krajach Unii Europejskiej,
- możliwość udziału w programach realizujących działania na rzecz osób zagrożonych wykluczeniem społecznym realizowanych przez np. PFRON czy MPIPS,
- likwidacja barier architektonicznych na terenie gminy Strumień,
- rozbudowywanie systemu służącego aktywizacji i integracji osób starszych i niepełnosprawnych,
- wzrost poziomu wykształcenia mieszkańców.
Zagrożenia
- roszczeniowość oraz niewielka aktywność i aspiracje klientów pomocy społecznej,
- rosnąca liczba osób bezrobotnych,
- brak wystarczających środków na politykę społeczną,
- nasilanie się zjawiska wyuczonej bezradności,
- osłabianie się więzi społecznych, zaburzenie funkcjonowania jednostek w społeczeństwie,
- duża liczba osób uzależnionych od alkoholu, stosujących przemoc w rodzinie oraz dokonujących przestępstw, (także przestępczość wśród nieletnich i młodocianych),
- pogarszanie się sytuacji materialnej oraz obniżenie standardów opieki medycznej,
- finansowanej ze środków budżetu państwa,
- duży udział procentowy osób w starszym wieku w strukturze ludności gminy.
Mocne strony
- gmina nastawiona na aktywne i skuteczne pozyskiwanie środków zewnętrznych umożliwiających rozwijanie lokalnej polityki społecznej,
- rozwijająca się sieć usług skierowanych do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym,
- rosnąca liczba osób zainteresowanych uzyskaniem wsparcia w rozwiązywaniu problemów takich jak ubóstwo, bezrobocie czy uzależnienia,
- współpraca Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej z instytucjami sektora publicznego i niepublicznego,
- dokładne rozeznanie pracowników socjalnych w zakresie problemów społecznych występujących na terenie gminy,
- podwyższanie kwalifikacji przez kadrę zatrudnioną w MOPS,
- istnienie powiązań komunikacyjnych z dużymi miastami rejonu,
- doświadczona kadra pedagogiczna w gminnych placówkach edukacyjnych,
- brak czynników środowiskowych wpływających na podwyższenie wskaźników zachorowalności ludności,
- stosunkowo niewielka przestępczość na terenie gminy.
Słabe strony
- pogorszenie sytuacji gospodarczej,
- wysoki odsetek osób długotrwale bezrobotnych, oraz niedostosowanie kwalifikacji osób bezrobotnych do rynku pracy,
- brak instytucji świadczącej schronienie dla osób zagrożonych przemocą domową,
- brak instytucji świadczącej całodobowe wsparcie dla osób w podeszłym wieku lub niepełnosprawnych niezbędnych do samodzielnej egzystencji,
- brak mieszkań socjalnych oraz chronionych,
- istnienie zjawiska dziedziczenia biedy,
- istnienie dużej grupy osób której jedynym dochodem są świadczenia z pomocy społecznej.
2.5. Programy powiązane
Dopełnieniem niniejszej strategii jest:
- Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii,
- Program Reintegracji Społecznej i Zawodowej Osób Zagrożonych Wykluczeniem Społecznym.
2.6. Realizacja i promocja strategii
Głównym realizatorem strategii jest Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu. Strategia ta będzie wdrażana przez instytucje i organizacje wymienione w niniejszej pracy. W trakcie realizacji programu włączani będą bezpośredni odbiorcy. Informacje o strategii będą znajdować się na stronach internetowych Urzędu Miejskiego w Strumieniu. Środki na realizację działań zawartych w strategii mogą pochodzić z budżetu państwa, gminy, funduszy wojewódzkich, Państwowych Funduszy Celowych, funduszy UE oraz innych zagranicznych i krajowych mechanizmów finansowania.
Będzie ona podstawą do tworzenia projektów z obszaru polityki społecznej, będzie służyć efektywnemu wykorzystywaniu środków strukturalnych Unii Europejskiej.
III. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY STRUMIEŃ
Początki Strumienia sięgają XIII stulecia. Pruchna odnotowana została po raz pierwszy w 1305 r. Zabłocie, Drogomyśl, Bąków i Zbytków pojawiają się w XV w. W 1480 r. wioskę Strumień wykupił Mikołaj Brodecki - marszałek księcia cieszyńskiego. Dwa lata później Strumień uzyskał prawa miejskie. Mikołaj Brodecki przystąpił do zakładania stawów w okolicy, które na trwałe wpisały się w krajobraz, a rozwijające się miasteczko stało się stolicą „Żabiego Kraju”. Rozwój miasta hamowały częste powodzie, pożary a także liczne przemarsze wojsk.
Poprzez obszar gminy przebiega droga krajowa Katowice – Wisła. Gmina powiązana jest z ważniejszymi ośrodkami miejskimi i administracyjnymi, liniami kolejowymi i autobusowymi. Niewielka odległość od ośrodków uzdrowiskowych i wypoczynkowych, a także gór Beskidu Śląskiego stwarza możliwość rozwoju sieci gastronomiczno – hotelowych.
Gmina Strumień leży na terenie powiatu cieszyńskiego. Powierzchnia gminy to
Liczba gospodarstw rolnych na terenie gminy z podziałem na jednostki pomocnicze:
- Bąków – 144,
- Drogomyśl – 278,
- Pruchna – 327,
- Strumień – 126,
- Zabłocie – 195,
- Zbytków –111.
Łącznie liczba gospodarstw wynosi 1181.
3.1. Ludność gminy Strumień
Na terenie gminy Strumień zamieszkuje ogółem 12 410 mieszkańców. Z czego 49,7 % stanowią mężczyźni a 50,3 % kobiety.
Dane dotyczące powyższej kwestii przedstawiono w Tabeli 1.
Tabela 1: Ludność (stan na dzień 30 września 2010 r.)
Ogółem |
Mężczyźni |
Kobiety |
|
12.410 |
6159 – 49,7 % |
6251 – 50,3 % |
Źródło: dane UM w Strumieniu
Tabela 2 przedstawia liczbę ludności w poszczególnych sołectwach, z podziałem na mężczyzn i kobiety.
Tabela 2: Ludność w poszczególnych sołectwach (stan na dzień 30 września 2010 r.)
|
|
Strumień |
Pruchna |
Drogomyśl |
Bąków |
Zbytków |
Zabłocie | ||||||
|
M |
K |
M |
K |
M |
K |
M |
K |
M |
K |
M |
K | |
|
1759 |
1769 |
1209 |
1245 |
1086 |
1086 |
805 |
822 |
655 |
641 |
645 |
688 | |
|
Ogółem |
3528 |
2454 |
2172 |
1627 |
1296 |
1333 | ||||||
Źródło: Dane UM w Strumieniu
Na terenie Strumienia zamieszkuje obecnie 3528 mieszkańców, odpowiednio 1759 mężczyzn i 1769 kobiet. W Pruchnej zamieszkują 2454 osoby w tym 1209 osób to mężczyźni, a 1245 kobiety. Drogomyśl liczy 2172 mieszkańców (1086 mężczyzn, 1086 kobiet), z kolei Bąków – 1627 mieszkańców (805 mężczyzn, 822 kobiety). W Zbytkowie mieszka 1296 osób (655 mężczyzn, 641 kobiet), z kolei w Zabłociu 1333 osoby (645 - mężczyzn, 688 – kobiet).
W wieku produkcyjnym jest 8643 mieszkańców gminy co stanowi 70% ogółu. W wieku przedprodukcyjnym jest 2382 osób (19 %), a w poprodukcyjnym 1396 (11 %).
Wykres 1 ilustruje powyższe dane.
Wykres 1. Struktura ludności według wieku produkcyjnego – w % 3.2. Edukacja Na terenie Gminy Strumień działają następujące typy placówek oświatowych: Tabela 3: Wykaz szkół podstawowych i gimnazjów wraz z liczbą uczniów i oddziałów Szkoła Rok szkolny 2010/2011 liczba uczniów liczba oddziałów Z S - P Szkoła Podstawowa w Bąkowie 108 6 ZS w Drogomyślu Gimnazjum 73 3 Szkoła Podstawowa 133 6 ZS w Pruchnej Gimnazjum 82 4 Szkoła Podstawowa 132 6 Szkoła Podstawowa w Strumieniu 386 20 Szkoła Podstawowa w Zabłociu 81 6 Gimnazjum w Strumieniu 278 14 Razem 1 273 65 Źródło: Zespół Obsługi Szkół Tabela 4: Wykaz przedszkoli wraz z liczbą uczniów i oddziałów Przedszkole Rok szkolny 2010/2011 liczba wychowanków liczba oddziałów Z S - P Przedszkole w Bąkowie 50 2 ZS Przedszkole w Drogomyślu 65 3 ZS Przedszkole w Pruchnej 50 2 Przedszkole w Strumieniu 132 6 Przedszkole w Zabłociu 25 1 Przedszkole w Zbytkowie 50 2 Razem 372 16 Źródło: Zespół Obsługi Szkół Łącznie we wszystkich placówkach oświatowych na terenie Gminy Strumień działa 81 oddziałów w których uczy się łącznie 1645 dzieci, zatrudnionych jest 208 nauczycieli (łączna liczba etatów nauczycielskich do dyspozycji placówek oświatowych to 168.5). W szkołach gminy Strumień wdrażana jest idea nauczania zintegrowanego - w jednostkach szkolnych stworzone zostały klasy integracyjne w których uczą się dzieci niepełnosprawne. Łącznie obowiązek szkolny realizuje 35 dzieci (9 w gimnazjach, 26 w szkołach podstawowych). 3.3. Pomoc społeczna Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej jest organem realizującym na terenie gminy Strumień podstawowe cele i zadania ujęte w ustawie o pomocy społecznej. Odpowiedzialny jest za realizację zadań związanych ze wsparciem osób potrzebujących – materialnym jak i w postaci pracy socjalnej. MOPS jest także odpowiedzialny za monitorowanie sytuacji społeczności lokalnej, celem identyfikowania jej potrzeb, a w konsekwencji na proponowaniu tej społeczności działań mających na celu zwiększenie stopnia jej integracji społecznej. Celem pomocy społecznej jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji, których nie są w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Głównym zadaniem nałożonym na ośrodki pomocy społecznej (w tym także na MOPS Strumień) przez ustawę o pomocy społecznej jest wspieranie osób i rodzin w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienie im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka, oraz podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz integracji ze środowiskiem. Bez wątpienia rejestry Ośrodka w sposób najdokładniejszy ilustrują skalę i rodzaj problemów występujących na terenie gminy. Jednocześnie dane te wymagają ciągłego uzupełniania i pogłębiania informacjami uzyskanymi od innych instytucji. Dokładne dane maja bowiem duże znaczenie przy planowaniu zarówno środków, jak i działań zmierzających do poprawy sytuacji materialnej i społecznej osób wymagających pomocy. Wszelkie innowacje w zakresie organizacji struktury pomocy społecznej czy też nowe programy pomocowe lub profilaktyczne mogą nie zadziałać w takim stopniu jak powinny w przypadku braku odpowiedniego rozeznania w zakresie problemów społecznych. Precyzyjne określenie tych problemów oraz ich zakresu jest istotne dla prawidłowo funkcjonującego systemu pomocy społecznej oraz podstawą formułowania lokalnej polityki społecznej. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu funkcjonuje od listopada 1990 roku, realizując cele i zadania określone w ustawie o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. (Dz. U. Nr 64, poz. 63) oraz ustawie o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003 r. (Dz. U. Nr 228, poz. 2255). 3.3.1. Struktura organizacyjna MOPS Siedziba MOPS mieści się od grudnia 2009 r. w Strumieniu, pod adresem ul. 1 Maja 18. Zatrudnionych jest sześciu pracowników socjalnych, w tym dwóch pracowników socjalnych, jeden starszy pracownik socjalny oraz trzech specjalistów pracy socjalnej. Aktualnie na jednego pracownika socjalnego przypada 2068 mieszkańców gminy. Obszar działań pracowników socjalnych pomocy społecznej podzielony jest na 5 rejonów. W MOPS Strumień funkcjonuje także dział świadczeń rodzinnych który obejmuje wsparciem około 698 dzieci, wnioskodawcy są obsługiwani przez dwóch pracowników administracyjnych. Wystawianiem decyzji, wypłatą zasiłków oraz obsługą finansową zajmuje się dział księgowo – administracyjny (zatrudnione są 3 osoby). Pieczę nad działaniem Ośrodka sprawuje kierownik. Postępowania w sprawie przyznania pomocy społecznej i świadczeń rodzinnych prowadzone są w trybie Kodeksu Postępowania Administracyjnego. 3.3.2. Funkcjonowanie MOPS W 2009 roku objęte pomocą społeczną były 329 rodziny, wśród których wyróżniamy m. in.: Tabela 5: Podział rodzin korzystających z pomocy MOPS z uwzględnieniem liczby osób Liczba osób w rodzinie Liczba rodzin w tym na wsi 1 94 42 2 54 26 3 61 24 4 59 24 5 34 24 6 i więcej 27 10 Łącznie 329 150 Jeśli chodzi o strukturę rodzin korzystających z pomocy MOPS dominują osoby prowadzące samodzielne gospodarstwo domowe, najczęściej osoby w podeszłym wieku, przewlekle chore. Najmniej wśród korzystających jest rodzin w których gospodaruje sześć lub więcej osób – 27 rodzin wśród których dominują rodziny wielodzietne (20 rodzin). Do głównych problemów społecznych występujących w naszej gminie zaliczamy: ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność i przewlekłą chorobę, uzależnienia, bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych, bezdomność, starzenie się społeczeństwa oraz zdarzenia losowe i klęski żywiołowe. Tabela 6 przedstawia szczegółowo kształtowanie się przyczyn udzielania pomocy przez MOPS w latach 2006 – 2009 oraz ukazuje liczbę rodzin objętych pomocą. Tabela 6: Podział rodzin korzystających z pomocy MOPS z uwzględnieniem przyczyn udzielenia pomocy Przyczyna udzielenia pomocy Lata 2006 – 2009 2006 2007 2008 2009 Ubóstwo 237 213 179 156 Sieroctwo - - - - Bezdomność 2 2 3 4 Ochrona macierzyństwa 16 24 50 50 Bezrobocie 203 137 121 125 Niepełnosprawność 152 136 123 114 Długotrwała, ciężka choroba 161 148 168 166 Bezradność w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzeniu gosp. domowego 163 115 125 132 Rodzina niepełna 61 70 95 87 Wielodzietność 26 22 18 16 Alkoholizm 19 11 10 9 Przemoc 1 4 0 0 Zdarzenie losowe 2 0 0 0 Trudność w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego 0 3 3 4 Począwszy od 2006 r. obserwuje się spadek liczby rodzin objętych pomocą z tytułu ubóstwa co wynika z faktu iż od czterech lat (2006 r.) kryterium dochodowe określające ubóstwo nie było zmieniane – nadal obowiązują kwoty 351 zł na osobę w rodzinie, oraz w przypadku osoby samotnie gospodarującej kwoty 477 zł. W związku z niewielkimi podwyżkami dochodów m.in. z uwagi na waloryzację świadczeń ZUS, doszło do przekroczenia kryterium u wielu rodzin objętych wsparciem. Także osoby z przekroczonym dochodem wymagają wsparcia z powodu np. wysokich kosztów leczenia, czy też ciągle rosnących kosztów zaspokojenia podstawowych potrzeb. Zauważyć można rosnącą liczbę rodzin obejmowanych wsparciem z tytułu długotrwałej i ciężkiej choroby, bezrobocia, oraz bezradności w sprawach opiekuńczo –wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego. 3.4. Sytuacja mieszkaniowa i bezdomność Najdotkliwszym problemem na terenie gminy dotyczącym sytuacji mieszkaniowej jest brak lokali mieszkaniowych (także socjalnych oraz chronionych) oraz problemy lokatorów z regularnym opłacaniem czynszu. W lokalach należących do Spółdzielni Mieszkaniowej w Strumieniu i Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Strumieniu mieszkają łącznie 454 rodziny, z których 200 ma problemy z systematycznym opłacaniem czynszów i innych stałych opłat. W chwili obecnej na rozpatrzenie czekają ok. 44 wnioski o przyznanie mieszkania komunalnego, w tym 5 wniosków o przydział w wyniku eksmisji z zasobów spółdzielni mieszkaniowej. 53 mieszkańców oczekuje na przyjęcie w poczet członków spółdzielni mieszkaniowej, ale wobec braku planów rozwojowych spółdzielni związanych z budową nowych domów wnioski te mogą być zaspokojone wyłącznie w wyniku pozyskiwania istniejących już lokali spółdzielni. Ponieważ mieszkania są rzadko opuszczane można przyjąć, że osoby te będą zainteresowane również zamieszkaniem w zasobach gminnych w związku z czym wydłużeniu ulegnie czas oczekiwania na lokal mieszkalny. Ponadto w pierwszej połowie bieżącego roku do UM wpłynęło 71 wniosków o dodatek mieszkaniowy. Problem bezdomności na terenie gminy Strumień występuje sporadycznie, ale można stwierdzić powolny wzrost liczby osób bezdomnych, które są kierowane do noclegowni i domów dla bezdomnych działających na terenie powiatu cieszyńskiego, lub w razie potrzeby z terenu innych powiatów, ponieważ gmina Strumień takich nie posiada. 3.5. Gospodarka Na dzień 13.11.2010 r. na terenie gminy Strumień było zarejestrowanych 807 przedsiębiorstw - są to przedsiębiorcy figurujący w ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Urząd Miejski. Tabela 7: Struktura gospodarcza z podziałem na branże Branża Liczba przedsiębiorstw Produkcja 15 Usługi 183 Handel i gastronomia 319 Transport 70 Bud. Montażowe 220 Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Strumieniu Najliczniej reprezentowane są branże: handel i gastronomia, usługi oraz budownictwo montażowe, najmniej jest przedsiębiorstw produkcyjnych. IV. PROBLEMY SPOŁECZNE W GMINIE STRUMIEŃ WYSTĘPUJĄCE W LATACH 2006-2009 W polityce społecznej terminem problemy społeczne oznacza się wszelkiego rodzaju dolegliwości, zakłócenia, niedogodności występujące w życiu zbiorowym. Głównym pojęciem związanym z kwestią problemów społecznych jest wykluczenie społeczne. Najważniejszym zadaniem Gminy jest stworzenie struktury wspierającej działania osób dotkniętych problemami społecznymi (bezrobociem, niepełnosprawnością, przewlekłą chorobą itd.) celem umożliwienia im uniezależnienia się od systemu pomocy społecznej oraz ograniczania zasięgu problemów społecznych. Wykluczenie społeczne, które najprościej ujmując polega na niepodejmowaniu zwyczajowej i społecznie akceptowanej drogi życiowej lub wypadaniu z niej, dotyczy osób, rodzin lub grup ludności , które: - żyją w niekorzystnych warunkach ekonomicznych, - zostają dotknięte niekorzystnymi procesami społecznymi, wynikającymi z kryzysów, upadków branż, - nie zostały wyposażone w kapitał życiowy, umożliwiający im: uzyskanie normalnej pozycji społecznej czy też wejście na rynek pracy, co dodatkowo utrudnia dostosowywanie się do zmieniających warunków społecznych i ekonomicznych, czy też posiadają cechy utrudniające im korzystanie z powszechnych zasobów społecznych np. z powodu niepełnosprawności.[1] Wykluczenie instytucjonalne to brak lub ograniczone możliwości uczestniczenia, wpływania i korzystania z podstawowych instytucji publicznych, które z założenia powinny być dostępne dla wszystkich.[2] Złożoność problemu wykluczenia wymaga od placówek pomocy społecznej szerokiego zakresu działań rozciągniętych w czasie. Mechanizmów powstawania problemów społecznych upatrywać należy w funkcjonowaniu społeczeństwa. Są nimi przede wszystkim: - dezorganizacja społeczeństwa, - gwałtowna zmiana środowiska, - opóźnienia kulturowe, - przemiany gospodarcze wyprzedzające przemiany w sposobie myślenia i działania, - złe funkcjonowanie instytucji politycznych czy administracyjnych, - dysfunkcjonalność instytucji społecznych, - dominacja grup społecznych, eksploatacja, wyzysk, - nierówności społeczne, niesprawiedliwość społeczna, - złe funkcjonowanie instytucji edukacyjnych, - nieprzystosowanie do pełnienia określonych ról społecznych. Pod pojęciem bezrobocia rozumiemy okresowe pozostawanie bez pracy osób, które znajdują się w wieku produkcyjnym, są zdolne do pracy. Podstawowym kryterium klasyfikacji bezrobocia jest długość jego występowania. Krótkookresowe – to kilkumiesięczne pozostawanie bez zajęcia pomiędzy jednym a drugim zatrudnieniem. Częsty oraz długotrwały brak pracy można zakwalifikować jako bezrobocie długoterminowe.[3] Bezrobotny pozostający długi czas bez pracy powinien być klientem, na którym szczególnie skupia się uwaga pracownika socjalnego. Osobę tę należy włączyć z powrotem do życia społeczności lokalnej, by stała się częścią kapitału ludzkiego. Przy analizie problemu bezrobocia na danym terenie należy także brać pod uwagę takie zmienne jak struktura demograficzno – społeczna tego zjawiska, jego przemiany w czasie, płeć, wiek, wykształcenie, zawód, miejsce zamieszkania. Kobiety są bardziej narażone na bezrobocie długookresowe m.in. ze względu na stan rodzinny, posiadanie dzieci, co zniechęca pracodawców do ich zatrudniania.[4] Dlatego też przy realizacji projektów finansowanych przez UE wiele działań aktywizacyjnych kieruje się do kobiet długotrwale bezrobotnych. Sytuację na rynku pracy ilustrują poniższe tabele zbiorcze dotyczące zmian na rynku pracy na terenie gminy Strumień oraz liczby osób bezrobotnych z uwzględnieniem wykształcenia i wieku. Tabela 8: Liczba osób bezrobotnych w latach 2006-2010 rok Bezrobotni kartoteka czynna Bezrobotni z prawem do zasiłku Stopa bezrobocia Ilość mieszkańców ogółem kobiety ogółem kobiety 2009 368 205 76 40 2,99 % 12319 2008 303 198 41 23 2,48 % 12178 2007 406 260 43 24 3,35 % 12117 2006 562 332 63 27 4,67 % 12043 Źródło: Dane PUP Cieszyn oraz GUS Tabela 9. Liczba osób bezrobotnych zamieszkujących gminę Strumień w podziale na wykształcenie. WYKSZTAŁCENIE Liczba osób bezrobotnych % Kobiety % Wyższe 25 7% 17 8% Policealne i średnie zawodowe 94 27% 60 26% Średnie ogólnokształcące 41 12% 31 14% Zasadnicze zawodowe 106 31% 66 29% Gimnazjalne i poniżej 81 23% 53 23% RAZEM 347 100% 227 100% Dane PUP Cieszyn stan na 30 września 2010r. Tabela 10. Liczba osób bezrobotnych w podziale na wiek WIEK Liczba osób bezrobotnych % Kobiety % 18-24 111 32% 68 30% 25-34 105 30% 74 33% 35-44 57 17% 43 19% 45-54 53 15% 33 15% 55-59 19 5% 9 3% 60-64 2 1% - - RAZEM 347 100% 227 100% Źródło: Dane PUP Cieszyn stan na 30 września 2010 Jak widać z tabeli nr 8 w latach 2006 – 2008 występowały tendencje spadkowe jeśli chodzi o liczbę osób bezrobotnych, ale już w roku 2009 liczba osób bezrobotnych wzrosła, co jest bez wątpienia spowodowane pogorszeniem sytuacji na rynku pracy wynikającym z globalnego kryzysu gospodarczego. Ponadto jeśli chodzi o udzielanie pomocy rodzinom w których występuje problem bezrobocia to w 2008 roku z pomocy społecznej z tytułu bezrobocia skorzystało 121 rodzin a 2009 r. 125 rodzin. Główną instytucją zajmująca się rejestracją osób bezrobotnych oraz pośrednictwem pracy i poradnictwem na terenie naszego powiatu jest Powiatowy Urząd Pracy, który ma swoją siedzibę w Cieszynie. Na terenie gminy Strumień nie ma stałego punktu (filii PUP), w którym pomoc znalazłyby osoby aktualnie pozostające bez pracy. Zgodnie z ustawą o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001) bezrobotny to osoba niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującego w danym zawodzie lub służbie, z zastrzeżeniem lit g, nieucząca się w szkole w systemie dziennym, zarejestrowana we właściwym dla miejsca zameldowania (stałego lub czasowego) powiatowym urzędzie pracy, jeżeli: a) ukończyła 18 lat, z wyjątkiem młodocianych absolwentów, b) kobieta nie ukończyła 60 lat, a mężczyzna 65 lat, c) nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej albo po ustaniu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności, nie pobiera zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego lub macierzyńskiego, d) nie jest właścicielem lub posiadaczem samoistnym lub zależnym nieruchomości rolnej, o powierzchni użytków rolnych przekraczającej e) nie uzyskuje przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym z działów specjalnych produkcji rolnej, chyba że dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, obliczony dla ustalenia podatku dochodowego od osób fizycznych, nie przekracza wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z f) nie podjęła pozarolniczej działalności od dnia wskazanego w zgłoszeniu do ewidencji do dnia wyrejestrowania tej działalności albo nie podlega na podstawie odrębnych przepisów obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników, g) nie jest osobą tymczasowo aresztowaną lub nie odbywa kary pozbawienia wolności, h) nie uzyskuje miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z tytułu odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych, i) nie pobiera na podstawie przepisów o pomocy społecznej zasiłku stałego, j) nie pobiera, na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania, k) nie pobiera po ustaniu zatrudnienia świadczenia szkoleniowego, o którym mowa w art. 70 ust. 6; Problem bezrobocia pociąga za sobą takie niekorzystne zmiany takie jak uzależnienie od pomocy społecznej, życie w ubóstwie, obniża jakość życia rodzin dotkniętych bezrobociem. Brak pracy wpływa negatywnie na poziom aktywności życiowej, powoduje zmniejszenie poczucia własnej wartości oraz inne niekorzystne zmiany osobowości, a także obciąża budżet gminy którego część jest wydatkowana na zasiłki. Nawet poprawa sytuacji na rynku pracy nie jest w stanie zwiększyć szans na znalezienie pracy części osób bezrobotnych ponieważ uniemożliwia to ich postawa wobec rynku pracy, bezradność wobec jego wymagań i zasad, a także poczucie niskiej wartości oraz niskie lub niepożądane aktualnie przez pracodawców kwalifikacje. 4.1.1 System wsparcia osób bezrobotnych Od 2008 roku Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej może rozwijać system aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych oraz biernych zawodowo poprzez korzystanie ze środków UE. Wszelkie działania w projektach realizowanych przez ośrodek są zgodne z właściwymi politykami i zasadami wspólnotowymi jak: - równość szans (wyrównywanie szans na rynku pracy, promowanie partnerskiego wzorca podziału ról społecznych i zawodowych), - rozwój lokalny (zmniejszenie obszaru wykluczenia społecznego i wzrost poziomu wykształcenia), - innowacyjność (aktywna integracja) - rozwój społeczeństwa informacyjnego (doskonalenie kwalifikacji i doskonalenie umiejętności dla potrzeb rynku pracy). Projekty te mają charakter aktywizacyjny, zakładają zmiany (poprawę statusu społecznego osób bezrobotnych objętych projektem). Ponadto, projekty są zgodne z celem strategicznym nr 6 Strategii Polityki Społecznej Woj. Śląskiego na lata 2006-2020, który wykluczenie społeczne traktuje jako istotny problem społeczny i kładzie nacisk na przeciwdziałanie temu zjawisku. Podejmowane działania wynikają z wojewódzkiej, powiatowej oraz gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych oraz innych dokumentów regulujących lokalną politykę społeczną. 4.1.2 Projekt systemowy Pozyskane przez gminę Strumień kwoty na realizację projektu systemowego oraz liczbę osób objętych projektem obrazują tabele nr 11 i 12. Tabela 11. Projekt systemowy – pozyskane kwoty z uwzględnieniem wkładu własnego Lp. Rok Kwota pozyskana na realizację projektu systemowego W kład własny Liczba osób które podwyższyły kwalifikacje 1. 2008 92 332 zł 9 694,86 zł 15 2. 2009 211 283 zł 22 184,72 zł 32 3. 2010 176 691 zł; 18 552,55 zł 25 Tabela 12. Projekt systemowy – liczba osób biorąca udział podwyższaniu kwalifikacji Lp. Rok Rodzaj szkolenia zrealizowanego przez MOPS Liczba osób które wzięły udział w podwyższaniu kwalifikacji 1. 2008 Bukieciarz 6 Pracownik d/s kadrowych i płacowych 4 Obsługa kasy fiskalnej i techniki sprzedaży z zastosowaniem komputera 5 2. 2009 Kurs florystyki 8 Kurs operatora wózków widłowych 4 Obsługa kasy fiskalnej i techniki sprzedaży z zastosowaniem komputera 5 Kurs małej gastronomii 1 Kurs prawa jazdy kategorii B 14 3. 2010 Kurs z zakresu kosmetyki 3 Kurs z zakresu spawania 1 Kurs komputerowy 6 Kurs z zakresu obsługi ciężkiego sprzętu budowlanego 3 Kurs prawa jazdy kategorii B 11 Kurs z zakresu przewozu drogowego towarów niebezpiecznych 1 Cele projektów zostały zrealizowane poprzez przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowych uczestników projektu, sfinansowanie badań w zakresie medycyny pracy oraz poprzez przeprowadzenie warsztatów aktywnego poszukiwania pracy, a także zapewnienie poradnictwa specjalistycznego w postaci usług doradcy zawodowego i psychologa. Dodatkowo od bieżącego roku uczestniczki zobowiązane do opieki nad osobami zależnymi mają możliwość skorzystania z usług opiekunki zatrudnionej w ramach projektu; w czasie gdy same uczestniczą w projekcie, w ich miejscu zamieszkania nieletnimi dziećmi lub osobami dorosłymi niezdolnymi do samodzielnej egzystencji, zajmuje się osoba z odpowiednimi kwalifikacjami. W trakcie działań realizowanych w ramach projektu systemowego skupiano się na uzyskaniu rezultatów takich jak zwiększenie u wszystkich uczestników motywacji do działania, kompetencji osobistych, samooceny, pewności siebie oraz zdolności pozytywnego myślenia, które mają za zadanie umożliwienie lepszego wykorzystania nowo nabytych kwalifikacji zawodowych. Uczestnicy zostali objęci działaniami szkoleniowymi na podstawie kontraktów socjalnych. Łącznie w latach 2008 – 2009 szkoleniami i kursami objęto 47 osób. 4.1.3 Projekt konkursowy W roku 2008 Gmina Strumień za pośrednictwem MOPS Strumień aplikowała o środki EFS w ramach priorytetu VII Działania 7.2. Przeciwdziałanie wykluczeniu i wzmocnienie sektora ekonomii społecznej, Poddziałanie 7.2.1. Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w konkursie 2/POKL/7.2.1/2008. Projekt zatytułowano „Daj sobie szansę”. Czas trwania projektu ustalono na okres od 1 marca 2009 r. do 28 lutego 2011 r. ale z przyczyn formalnych nastąpiło przesunięcie rozpoczęcia na wrzesień 2009 r. Projekt jest skierowany do osób bezrobotnych oraz biernych zawodowo. Pozyskana kwota to 417 395,67 zł. Celem ogólnym projektu jest zwiększenie szansy na znalezienie zatrudnienia osób objętych działaniami projektowymi poprzez podniesienie kwalifikacji zawodowych. Jako cele szczegółowe ustalono: - wykształcenie u beneficjentów umiejętności poruszania się po rynku pracy poprzez zajęcia w Klubie Integracji Społecznej, - rozwinięcie umiejętności interpersonalnych beneficjentów, - określenie predyspozycji i zainteresowań zawodowych uczestników projektu, - podwyższenie kwalifikacji zawodowych osób objętych działaniami projektowymi pod kątem aktualnego zapotrzebowania na rynku pracy. Szkoleniami objęta została grupa osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy bez prawa do zasiłku oraz osób w wieku produkcyjnym, nieaktywnych zawodowo, niezarejestrowanych w PUP. Wśród rekrutowanych osób dominowały te z niskimi kwalifikacjami, mające niewielkie szanse na znalezienie legalnego zatrudnienia. W ramach projektu zorganizowany został punkt doradczo-mediacyjny. Uczestnicy projektu mają dostęp do porad prawnika i psychologa, oraz uzyskują podstawową wiedzę o dokumentach aplikacyjnych i o rynku pracy od trenera pracy. Utworzono także zespół mediacyjny, mający na celu pomaganie w rozwiązywaniu problemów osobistych i związanych ze sprawami zawodowymi beneficjentów. Mediatorzy mają za zadanie motywować uczestników do kontynuowania działań szkoleniowych i kursów zawodowych. Głównym zadaniem realizowanym w ramach projektu jest organizacja kursów zawodowych dla 70 osób biernych zawodowo, przeprowadzone w siedmiu kategoriach tematycznych: 1) kosmetyczka - kurs przeznaczony dla 6 osób, 2) malarz-tapeciarz – kurs przeznaczony dla 7 osób, 3) fryzjerski - kurs przeznaczony dla 7 osób, 4) wizażystka-stylistka - kurs przeznaczony dla 7 osób, 5) spawacz - kurs przeznaczony dla 9 osób, 6) manicure-pedicure - kurs przeznaczony dla 7 osób, 7) pracownik do spraw kadrowych i płacowych - kurs przeznaczony dla 7 osób, 8) profesjonalny sprzedawca - kurs przeznaczony dla 14 osób - w trakcie realizacji 9) profesjonalne układanie roślin - kurs przeznaczony dla 6 osób - w trakcie realizacji. Jeśli chodzi o rezultaty miękkie to planuje się uzyskanie rezultatów takich jak zwiększenie u wszystkich uczestników motywacji do działania, kompetencji osobistych, samooceny oraz pewności siebie, a także zdolności pozytywnego myślenia. Zrealizowanie rezultatów miękkich umożliwi poprawę funkcjonowania uczestników na rynku pracy. Stworzona została struktura wspierająca działania osób bezrobotnych – system szkoleń stacjonarnych oraz wyjazdowych dla mieszkańców gminy Strumień. Powstała też instytucja aktywizacji społecznej w postaci Klubu Integracji Społecznej w którym wsparcie mogą zyskać nie tylko osoby bezrobotne lecz także niepełnosprawne czy opuszczające zakład karny. Projekty podwyższające kwalifikacje są także realizowane przez UM Strumień. Mieszkańcy mają możliwość uzyskania prawa jazdy kategorii B oraz ukończenia kursu szycia. 4.1.4 Prace społecznie użyteczne Do zadań ośrodka należy także typowanie osób bezrobotnych do wykonywania prac społecznie użytecznych na podstawie umowy Gminy Strumień ze Starostą powiatu cieszyńskiego. Osoby wykonujące proste, niewymagające wysokich kwalifikacji czynności porządkowe i pomocnicze są wybierane na podstawie dokładnej analizy ich sytuacji materialnej, rodzinnej , mieszkaniowej oraz zawodowej. Aktualnie z tej formy aktywizacji zawodowej korzysta 6 osób. 4.1.5 Wsparcie materialne Osoby bezrobotne kwalifikujące się do wsparcia materialnego są obejmowane wsparciem finansowym lub w naturze zgodnie z ustawą o pomocy społecznej tj. zasiłkami okresowymi z tytułu bezrobocia, zasiłkami celowymi w formie pieniężnej lub w naturze. Niepełnosprawność to wszelkie ograniczenia lub wynikający z tych ograniczeń brak zdolności wykonywania jakiejś czynności w sposób, lub w zakresie uważanym za normalny dla człowieka . Natomiast osoba niepełnosprawna , to człowiek niemogący samodzielnie , częściowo lub całkowicie, zapewnić sobie możliwości normalnego życia, indywidualnego bądź społecznego, wskutek wrodzonego lub nabytego upośledzenia sprawności fizycznych lub psychicznych[5]. Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (Dz. U. z 1997, poz. 776) - niepełnosprawność to trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującej niezdolność do pracy. Z niepełnosprawnością może wiązać się problem ciężkiej choroby, czyli stan złego samopoczucia ,którego nie można powiązać z krótkotrwałym uwarunkowaniem psychologicznym ale z dolegliwością wynikającą z poważnych zmian i zaburzeń organicznych. Choroby możemy podzielić na somatyczne oraz zaburzenia psychiczne w zależności od struktur w jakich zachodzą zmiany. Ze sprawozdań działania ośrodka wynika, że niepełnosprawność jest obok bezrobocia najważniejszym problemem społecznym który ma zostać rozwiązany przez MOPS. Najliczniej reprezentowane są rodziny dotknięte chorobą. W 2008 roku udzielono pomocy 168 rodzinom z problemem ciężkiej choroby, a w 2009 r. 166 rodzinom (dane działu pomocy środowiskowej). W gminie Strumień szacuje się, że osoby niepełnosprawne stanowią około 11% ludności gminy. W 2008 roku udzielono pomocy 123 rodzinom z problemem niepełnosprawności a w 2009 r. 114 rodzinom (dane działu pomocy środowiskowej). Jeśli chodzi o dane działu świadczeń rodzinnych prezentują się one następująco: obecnie MOPS wypłaca około 261 zasiłków pielęgnacyjnych głównie osobom chorym z orzeczonym umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności, nieuprawnionym do dodatku pielęgnacyjnego w ZUS (w tym 71 zasiłków jest wypłacanych na dzieci do 16 roku życia). Nie obrazuje to jednak w pełni ilości osób niepełnosprawnych na terenie gminy ponieważ znaczna część osób niepełnosprawnych jest uprawniona do dodatku pielęgnacyjnego wypłacanego przez ZUS. Ponadto MOPS wypłaca na chwilę obecną 28 świadczeń pielęgnacyjnych z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Niepełnosprawność dotyka ludzi w bardzo różnym wieku, w gminie Strumień spośród dzieci którym przyznano zasiłek rodzinny 698 dzieci (397 rodzin) 10,17 % stanowią dzieci niepełnosprawne w różnym stopniu (71 dzieci). Liczbę osób objętych wsparciem MOPS obrazują poniższe wykresy. Wykres nr 2 Liczba osób objętych wsparciem MOPS z powodu niepełnosprawności Wykres nr 3 Liczba osób objętych wsparciem MOPS z powodu przewlekłej choroby 4.2.1 Formy wsparcia materialnego Pomoc wynikająca z ustawy o pomocy społecznej jest przyznawana w zależności od dochodu rodziny. Do głównych form wsparcia należy materialnego należy m.in.: 1) zasiłek stały wraz ze składką na ubezpieczenie zdrowotne w przypadku osób niepełnosprawnych mających orzeczony umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności; 2) zasiłek okresowy z tytułu niepełnosprawności lub długotrwałej choroby; 3) zasiłki celowe i specjalne zasiłki celowe na zaspokojenie potrzeb wskazanych we wniosku; 4) pomoc w naturze w postaci opału w przypadku osób, co do których istnieje obawa, że wydadzą zasiłek w formie pieniężnej niezgodnie z przeznaczeniem, 5) pomoc w postaci pokrywania kosztów wyżywienia w przedszkolu, szkole podstawowej, gimnazjum oraz szkole ponadgimnazjalnej dla dzieci z rodzin osób niepełnosprawnych lub rodzin w których występuje długotrwała choroba. Ponadto osobom niepełnosprawnym oraz chorym i ich rodzinom są przyznawane świadczenia wynikające z ustawy o świadczeniach rodzinnych tj. zasiłki pielęgnacyjne oraz świadczenia pielęgnacyjne. Pomoc jest dostosowywana do liczby osób w rodzinie oraz sytuacji finansowej rodziny (z wyjątkiem świadczeń pielęgnacyjnych przyznawanych bez względu na dochód). Do osób z zaburzeniami psychicznymi skierowana jest pomoc w postaci specjalistycznych usług opiekuńczych – odbywają się one w miejscu zamieszkania osoby chorej i prowadzone są przez osobę z odpowiednimi, potwierdzonymi formalnie kwalifikacjami i mają na celu umożliwienie osobie chorej pełnego uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej. Aktualnie z takiej formy wsparcia korzysta 1 rodzina. Dodatkowo w nowej siedzibie Ośrodka zlikwidowane zostały wszelkie bariery architektoniczne, zainstalowano podjazd dla wózków inwalidzkich, przy wyposażaniu łazienki zamontowane zostały odpowiednie elementy dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, wejścia do pomieszczeń są pozbawione progów, drzwi mają szerokość dostosowaną do osób niepełnosprawnych na wózkach. 4.2.2 Uczeń na wsi W latach 2007 – 2010 MOPS w Strumieniu realizował program PFRON – Uczeń na wsi - skierowany do dzieci niepełnosprawnych z gmin wiejskich i miejsko – wiejskich realizujących obowiązek szkolny. Ze środków PFRON istniała możliwość wspierania rodzin dzieci niepełnosprawnych przez częściowe pokrywanie kosztów związanych z ich nauką, na podstawie okazanych faktur. 4.2.3 Projekt Konkursowy „Aktywność bez barier!” realizowany w ramach działania 7.3. Projekt „Aktywność bez barier” zrealizowano w ramach działania 7.3. Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracji. Był skierowany do osób niepełnosprawnych powyżej 18 roku życia, posiadających aktualne orzeczenie o niepełnosprawności. Działania projektowe były realizowane od 1 marca 2010 r. do 30 czerwca 2010 r. Uzyskana kwota dofinansowania to 49 999,72 zł. W projekcie udział wzięło 20 osób niepełnosprawnych (12 kobiet, 8 mężczyzn). Główną formą wsparcia były warsztaty w ramach których niepełnosprawni mogli wykonywać m.in.: - zajęcia manualne, - zajęcia plastyczno – twórcze, - uczestniczyć w kursie wykonywania biżuterii, - uczestniczyć w muzykoterapii wraz z rytmiką. Do prowadzenia warsztatów został zatrudniony specjalista z długoletnim doświadczeniem oraz wykształceniem kierunkowym w zakresie prowadzenia warsztatów. Dodatkowo w ramach aktywizacji zawodowej uczestnicy zostali skierowani do doradcy zawodowego oraz psychologa. Osiągnięto następujące rezultaty: - nabycie nowych umiejętności przez uczestników projektu, - zaktywizowanie zawodowe i społeczne osób niepełnosprawnych uczestniczących w projekcie, - zwiększenie poczucia własnej wartości u uczestników; - zwiększenie motywacji do działania. Opisany wyżej projekt jest pierwszym realizowanym przez Ośrodek w Strumieniu na rzecz osób niepełnosprawnych. Liczba osób zainteresowanych projektem była większa od liczby miejsc przewidzianych w projekcie, przez co niezbędne było stworzenie listy rezerwowej. Z zainteresowania udziałem wynika jak wielka jest potrzeba aktywności u osób niepełnosprawnych z terenu miasta Strumienia i przyległych sołectw. Powyższe działania zwiększają szanse na pełny udział niepełnosprawnych mieszkańców gminy Strumień w życiu społeczności lokalnej, a w konsekwencji na rozwój inicjatyw samopomocowych na terenie gminy . 4.2.4. Praca socjalna Jeśli chodzi o pracę socjalną na rzecz osób niepełnosprawnych, pracownicy socjalni biorą udział w wyszukiwaniu ofert pracy skierowanych bezpośrednio do osób z orzeczeniem o niepełnosprawności. Ponadto w ramach pracy socjalnej tej grupie klientów udzielana jest pomoc w dopełnieniu formalności związanych z uzyskaniem orzeczenia o niepełnosprawności, pomoc w uzyskaniu świadczenia ZUS lub KRUS, oraz w ubieganiu się o świadczenia typu pobyt w sanatorium lub wyjazd na turnus rehabilitacyjny. 4.2.5. Inne formy wsparcia Dom Pomocy Społecznej w Strumieniu dla niepełnosprawnych chłopców, który prowadzony jest przez zgromadzenie sióstr De Notre Dame. Obecnie w Domu jest umieszczonych 73 chłopców w wieku od 1,5 do 53 lat. Do Szkoły Podstawowej w Strumieniu uczęszcza 28 dzieci (w tym do klasy specjalnej 26 dzieci, do klasy zwykłej 2 dzieci), do Gimnazjum uczęszcza 5 dzieci z DPS. Przy Parafii Ewangelicko – Augsburskiej w Drogomyślu działa Stacja Diakonijna, która zajmuje się wypożyczaniem sprzętu rehabilitacyjnego dla osób niepełnosprawnych oraz chorych. Punkt oferuje między innymi: łóżka i materace przeciwodleżynowe, wózki inwalidzkie, balkoniki, rowery rehabilitacyjne, kule, tzw. krzesła sanitarne, materace przeciwodleżynowe, „wózki wc” i nasadki sanitarne na wanny. Ponadto Punkt ten zajmuje się zbiórką odzieży dla osób ubogich. Niepełnosprawni podopieczni Ośrodka są informowani o aktualnych programach, które oferuje PFRON przy Starostwie Powiatowym w Cieszynie. W zakresie rehabilitacji społecznej dofinansowane są wyjazdy osób niepełnosprawnych na czternastodniowe turnusy rehabilitacyjne. Ponadto niepełnosprawni korzystają z innych programów między innymi takich jak: Komputer dla Homera”, „Pegaz”, „JUNIOR”, „PARTNER”, „POWÓDZ” „STUDENT Kolejnym istotnym zagrożeniem którego rozwiązaniem zajmuje się MOPS w Strumieniu jest bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego. Na dysfunkcję w sprawach opiekuńczo - wychowawczych mają wpływ zarówno zachwiane relacje w rodzinach, jak również trudna sytuacja materialna i mieszkaniowa. Wykres nr 4 Liczba rodzin objętych wsparciem MOPS z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego W celu zmniejszenia liczby problemów wynikających z bezradności sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, pracownicy socjalni współpracują z kuratorem sądowym oraz kuratorami społecznymi jak również Policją w rozwiązywaniu problemów rodzin, oraz w monitorowaniu ich sytuacji. Są także zobowiązani do udzielania informacji o wszelkich możliwych świadczeniach do których uprawnione są rodziny także tych, które wypłacane są przez podmioty inne niż MOPS np. dodatki mieszkaniowe, świadczenia emerytalne ZUS i KRUS. Dodatkowo pracownicy Ośrodka pomagają klientom w trakcie postępowania o uzyskiwanie świadczeń. Poza wsparciem w postaci pracy socjalnej, rodzinom przejawiającym bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych udzielana jest pomoc materialna zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, po dokładnym rozeznaniu sytuacji rodziny. Ośrodek systematycznie współpracuje z Sądem. Ponadto na terenie gminy funkcjonuje 10 rodzin zastępczych (co stanowi 4,5 % ogółu rodzin działających na terenie powiatu cieszyńskiego), w których umieszczonych jest 15 dzieci, które z różnych powodów nie mogą przebywać w rodzinach naturalnych. Z danych udostępnionych przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Cieszynie wynika, iż istnieje tendencja wzrostowa co do tworzenia zastępczych form opieki nad dziećmi. Prowadzona jest także systematyczna współpraca z Miejską Komisją ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych – punktem porad prawnych do którego pracownicy Ośrodka kierują osoby znajdujące się w sytuacji uzasadniającej kontakt z osobą udzielającą porad prawnych, m.in. w sprawach o alimenty czy postępowania o rozwód. Na terenie gminy działa także 5 świetlic środowiskowych, w których wychowawcy otaczają opieką 240 dzieci, prowadząc nadzór wychowawczy, pomagają w odrabianiu zadań domowych oraz w organizowaniu czasu wolnego także dzieciom z rodzin niewydolnych wychowawczo i ubogich. Dodatkowo w okresie wakacji i ferii zimowych prowadzą liczne zajęcia organizujące czas wolny. Nadużywanie alkoholu przez polskie społeczeństwo jest jednym z głównych problemów społecznych. Jest to choroba rozwijająca się w ciągu całego życia człowieka, i może się wykształcić w każdym okresie rozwoju człowieka. U podstaw uzależnienia leży prawdopodobnie wiele różnych czynników takie jak kulturowe, ekonomiczne oraz środowiskowe. Według Światowej Organizacji Zdrowia „zespół uzależnienia od alkoholu” jest to stan zmian psychicznych i zwykle także somatycznych spowodowany nadużywaniem alkoholu, charakteryzujący się określonymi reakcjami , które z reguły obejmują skłonności do stałego lub okresowego używania alkoholu w celu doznania jego efektów psychicznych, a czasem aby uniknąć złego samopoczucia wynikającego z braku alkoholu. Należy podkreślić fakt, iż problem alkoholizmu dotyka całą rodzinę, a nie tylko osobę nadużywającą. Bardzo trudno jest podać rzeczywistą liczbę osób uzależnionych w naszej gminie, ponieważ tylko niewielka liczba osób została zdiagnozowana. Przy Urzędzie Miejskim w Strumieniu działa Miejska Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Liczba wpływających do niej wniosków prezentuje się następująco: Tabela 13: Liczba wniosków które wpłynęły do Miejskiej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Lp. Rok Liczba wniosków Uwagi 1. 2006 28 1 osoba przestała pić, 1 wniosek wycofano,1 osoba skierowana na komisję zmarła, pozostałe osoby zastały skierowane na leczenie, żadnej sprawy nie skierowano do sądu 2. 2007 19 3 osoby skierowane na komisję zmarły, pozostałe osoby zastały skierowane na leczenie, żadnej sprawy nie skierowano do sądu, żadnego wniosku nie wycofano 3. 2008 22 1 wniosek wycofano, pozostałe osoby zastały skierowane na leczenie, żadnej sprawy nie skierowano do sądu 4. 2009 18 1 wniosek wycofano, pozostałe osoby zastały skierowane na leczenie, żadnej sprawy nie skierowano do sądu Z danych przedstawionych w tabeli 13 wynika że liczba wniosków kierowanych do Miejskiej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych utrzymuje się w ostatnich trzech latach na względnie stałym poziomie. Ponadto z Komisariatu Policji uzyskano informację ze w roku 2009 na Izbę Wytrzeźwień odwieziono 34 osoby z terenu gminy Strumień. Wg A. Lipowskiej – Teutsh przemoc „to wszelkie odmiany złego traktowania tych członków rodziny, którzy nie są w stanie skutecznie się bronić”. Przemoc w rodzinie jest to jeden z najczęściej poruszanych tematów zarówno w środowisku lokalnym jak i w mediach. Jest to bardzo istotny problem tym bardziej, że dotyka on osoby najsłabsze w społeczeństwie czyli dzieci. Przemoc w rodzinie jest zjawiskiem złożonym, która przybiera różne formy, takie jak: - przemoc psychiczna – są to działania, które mają na celu niesienie krzywdy, które wykorzystują mechanizmy procesów psychologicznych. Tego rodzaju przemoc przejawia się poprzez wyzywanie, poniżanie, stosowanie gróźb, naśmiewanie się z poglądów itp., - przemoc fizyczna – są to działania, które naruszają sferę fizyczną człowieka, - przemoc zaniedbania – polega na niewykonywaniu obowiązków opiekuńczo - wychowawczych. Ten rodzaj przemocy jest najczęściej stosowany wobec dzieci i osób starszych, - przemoc ekonomiczna – najczęściej tego rodzaju przemoc opiera się zazwyczaj na uzależnieniu ofiary od statusu materialnego sprawcy np. uniemożliwienie podjęcia pracy zarobkowej niezaspokojenie potrzeb materialnych rodziny. Walkę z przemocą utrudnia fakt ,że funkcjonuje wokół niej wiele stereotypów takich jak te mówiące że, zdarza się tylko w rodzinach z marginesu społecznego czy jest prywatną sprawą rodzin w których się zdarza, lub ofiara przemocy zasłużyła na to co ją spotkało. W 2009 r. policja w 4 rodzinach założyła „Niebieskie Karty”. Z konsultacji i porad w Punkcie Konsultacyjnym „Przemoc w rodzinie” przy Urzędzie Miasta Strumień dla rodzin zagrożonych przemocą domową i problemem choroby alkoholowej oraz nieporadnością w 2008 roku na dyżurach udzielono pomocy i wsparcia w 153 sprawach – 112 osobom. Pomagano sporządzić 62 pisma urzędowe, procesowe, pozwy i wnioski. W 2009 roku na dyżurach udzielono pomocy i wsparcia w 119 sprawach – 102 osobom. Pomagano sporządzić 44 pisma urzędowe, procesowe, pozwy i wnioski. Sprawy dotyczyły m. in. przemocy domowej oraz leczenia choroby alkoholowej, a także przy sprawach związanych z alimentami. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej udziela ofiarom przemocy wsparcia w postaci schronienia – w roku 2006 udzielono schronienia 1 rodzinie, w 2007 r. – 4 rodzinom (w tym 5 dzieci). W roku 2007 i 2008 nie było potrzeby udzielania schronienia żadnej rodzinie. Schronienie udzielane jest w placówkach zlokalizowanych poza terenem gminy, ponieważ na jej terenie nie funkcjonują żadne tego typu podmioty. Ponadto pracownicy socjalni MOPS zakładają niebieskie karty u rodzin z problemem przemocy, średnio co roku zakładane są dwie NIEBIESKIE KARTY. Powszechnym problemem występującym w Polsce jest starzenie się społeczeństwa. Wpływ na to ma niski przyrost naturalny oraz wydłużenie okresu życia ludności. Stały wzrost liczby ludności w wieku produkcyjnym stanowi poważne zagrożenie, braku miejsc pracy. Wg ewidencji ludności w gminie Strumień 11% stanowią osoby w wieku poprodukcyjnym. Część z tych osób wymaga pomocy w wykonywaniu czynności życiowych. W związku z tym MOPS organizuje dla tej grupy pomoc w postaci usług opiekuńczych. Na terenie gminy działają organizacje pozarządowe, których działalność ukierunkowana jest na pomoc osobom starszym. Do głównych organizacji należą: Polski Komitet Pomocy Społecznej oraz Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów. Rok 2010 był rokiem w którym Gmina Strumień w sposób dotkliwy ucierpiała w majowej powodzi. Straty przez nią wywołane nie miały precedensu w najnowszej historii gminy. Wszystkim potrzebującym udzielono wsparcia ze środków wojewody w postaci: - zasiłku do 6 tyś. zł na zaspokojenie podstawowych potrzeb (łączna liczba wypłaconych świadczeń to 67, w tym 34 dla mieszkańców Bąkowa, 18 Drogomyśla, 14 Strumienia i 1 świadczenie na terenie Zbytkowa), - zasiłku na remont lub odbudowę lokalu mieszkalnego w wysokości do 20 tyś. zł (łączna liczba świadczeń to 35 w tym 13 dla mieszkańców Bąkowa, 11 Drogomyśla, 9 Strumienia i po 1 świadczeniu dla mieszkańców Zbytkowa i Zabłocia), - zasiłku na remont lub odbudowę lokalu mieszkalnego w wysokości od 20 tyś. do 100 tyś. zł (łączna liczba świadczeń to 22 w tym 17 dla mieszkańców Bąkowa, 2 Drogomyśla, 3 Strumienia). Szkody wywołane klęskami żywiołowymi poza bardzo wysokimi stratami finansowymi niosą za sobą problemy natury psychologicznej, i wpływają negatywnie na funkcjonowanie całej społeczności lokalnej – zalanych sołectw oraz w szerszym zakresie na całym terenie gminy. V. PROGRAM ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE STRUMIEŃ NA LATA 2011 - 2018 5. 1. Bezrobocie Opis zagrożenia: - bezrobocie wymaga największych nakładów organizacyjnych wśród problemów do rozwiązania, - stwierdza się wzrost liczby rodzin dotkniętych problemem bezrobocia które ubiegają się o wsparcie MOPS , - bezrobocie dotyka głównie osoby młode do 34 roku życia, - większość bezrobotnych stanowią osoby o niskich kwalifikacjach zawodowych, - dużą część stanowią osoby pozostające bez pracy powyżej 12 – m-cy. Cel główny: Rozwijanie struktury wspierającej działania osób bezrobotnych w poszukiwaniu pracy. Cele szczegółowe: - uniezależnienie bezrobotnych od świadczeń Ośrodka Pomocy, - pomoc w ułatwieniu osobom bezrobotnym podjęcia zatrudnienia, - stwarzanie warunków do podniesienia kwalifikacji, - ograniczanie negatywnych konsekwencji bezrobocia, - współpraca MOPS z PUP Cieszyn, UM w Strumieniu w celu rozeznania lokalnego rynku pracy oraz współpraca z małymi i średnimi przedsiębiorcami, - doskonalenie działania Klubu Integracji Społecznej. Zadania do wykonania: - bezpłatne udostępnienie telefonu dla bezrobotnych w zakresie poszukiwania pracy, - udostępnienie informacji poprzez Internet, - współpraca z UM Strumień przy realizowaniu programu prac społecznie użytecznych, - nauka pracy na komputerze – organizacja kursów we współpracy z PUP Cieszyn, - stworzenie i wdrożenie programu pomocy ludziom dotkniętym długotrwałym, bezrobociem ze szczególnym uwzględnieniem bezrobotnych małżeństw, - aktywny udział w inicjatywach organizowanych przez PUP Cieszyn, - rozmowy motywacyjne mające zachęcić klientów do aktywnego poszukiwania pracy oraz mające na celu podniesienie wiary w siebie klienta zainteresowanego powrotem na rynek pracy – ta forma pracy socjalnej jest wstępem przed objęciem klienta działaniami profesjonalnego doradcy zawodowego, - pomoc w wypełnianiu druków umożliwiających zarejestrowanie się w PUP czyli np. karty bezrobotnego, - pomaganie klientom w pisaniu dokumentów aplikacyjnych w postaci życiorysu oraz podania o pracę – sprawdzania ich treści oraz formy graficznej pod względem merytorycznym oraz gramatycznym, udostępnianie komputera w celu stworzenia cv w formie drukowanej, - realizowanie projektu systemowego w ramach priorytetu VII (dostęp do doradcy zawodowego oraz psychologa), - pozyskiwanie środków i realizowanie projektów konkursowych w ramach priorytetu VII oraz pozostałych, - monitorowanie efektów realizowanych projektów. Odbiorcy: - osoby bezrobotne, bierne zawodowo i członkowie ich rodzin, - uczniowie ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych oraz studenci. Realizatorzy: - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu, - UM Strumień, - Powiatowy Urząd Pracy w Cieszynie, - szkoły, - instytucje rynku pracy, - przedsiębiorcy. 5.2. Niepełnosprawność oraz ciężka choroba Opis zagrożenia: - długotrwała i ciężka choroba jest najczęstszym powodem ubiegania się o wsparcie MOPS, - po bezrobociu, kolejną przyczyną ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej jest niepełnosprawność, - ogólna liczba osób niepełnosprawnych z terenu gminy Strumień jest trudna do ustalenia, - ograniczona oferta działań i placówek aktywizacyjnych skierowanych do osób niepełnosprawnych i przewlekle chorych, - obciążenie budżetów domowych wysokimi kosztami leczenia. Cel główny: Zapobieganie wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych i ciężko chorych. Cele szczegółowe: - poprawa sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy, - likwidacja barier architektonicznych w placówkach użytku publicznego na terenie gminy Strumień, - zwiększenie integracji społecznej osób niepełnosprawnych i ciężko chorych w środowisku, - podnoszenie jakości oferowanych usług, - wspieranie inicjatyw samopomocowych, - organizacja czasu wolnego, form rekreacji i wypoczynku dla osób ciężko chorych i niepełnosprawnych, - wprowadzenie działań aktywizacyjnych w postaci Programów Aktywności Lokalnej, - pogłębienie diagnozy środowiska lokalnego celem dotarcia do jak największej liczby potrzebujących wsparcia, - staranne dobieranie działań zależnie od stanu zdrowia osoby , rodzaju niepełnosprawności (część osób niepełnosprawnych nie wymaga podejmowania żadnych działań leczniczych a wymaga tylko aktywizacji). Zadania do wykonania: - prowadzenie usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania, - wspieranie tworzenia i utrzymywania rodzinnych domów pomocy, - rozwój mieszkalnictwa chronionego, - wspieranie samopomocy rodzin i wolontariatu, - pomoc niepełnosprawnym w nawiązaniu kontaktów z zakładami pracy chronionej, - likwidacja barier architektonicznych w budynku Ośrodka i Urzędu Miejskiego, - organizowanie imprez artystycznych i sportowych z udziałem osób niepełnosprawnych przez MGOK w Strumieniu. - realizowanie projektu systemowego w ramach priorytetu VII, - pozyskiwanie środków i realizowanie projektów konkursowych w ramach priorytetu VII, - monitorowanie efektów realizowanych projektów. Odbiorcy: - osoby niepełnosprawne oraz przewlekle chore z terenu gminy Strumień i ich rodziny, - społeczność gminy Strumień. Realizatorzy: - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu, - szkoły, - placówki służby zdrowia, - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Cieszynie, - organizacje pozarządowe, - kościoły i związki wyznaniowe, - inne instytucje działające na rzecz osób niepełnosprawnych. 5.3. Bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego Opis zagrożenia: - brak profesjonalnego poradnictwa prawno – psychologicznego, - poszerzenie się sfery niedostatku , - rosnąca liczba rodzin nieradzących sobie z prowadzeniem gospodarstwa domowego w zakresie podstawowych czynności domowych, - wzrost liczby rodzin mających problemy finansowe, a co za tym idzie zadłużenia w opłacaniu czynszów i opłat za energię, wodę i gaz, - brak mieszkań socjalnych i rotacyjnych. - pogłębianie się problemu niedostosowania społecznego dzieci i młodzieży, Cel główny: Rozszerzenie systemu wsparcia dla rodzin niewydolnych wychowawczo i niezaradnych w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Cele szczegółowe: - rozszerzenie współpracy MOPS-u z pełnomocnikiem ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dotyczącej poradnictwa prawno – psychologicznego, - pomoc w likwidacji przyczyn dysfunkcji, współpraca z instytucjami zajmującymi się opieką i pomocą rodzinie, - udostępnianie osobom mającym trudności finansowe tanich mieszań o niskim standardzie, - udzielanie pomocy finansowej osobom o niskich dochodach na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej, - umożliwienie rodzinom o niskich dochodach pełnego udziału w życiu społecznym, - wspomaganie rodzin w prowadzeniu gospodarstwa domowego – asystowanie w ramach potrzeby także przy podstawowych czynnościach rodziny, - rozwijanie współpracy i wymiana informacji z kuratorami sądowymi, Policją oraz służbą zdrowia a także osobami prywatnymi z otoczenia rodzin, które dysponują wiedzą na temat ich aktualnej sytuacji. Zadania do zrealizowania: - nawiązanie ścisłej współpracy z kościołami, związkami wyznaniowymi, PCPR-em, Sądem i Policją, - pomoc w wyrównywaniu szans edukacyjnych dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, w celu uniknięcia dziedziczenia od rodziców bezradności, - budowa mieszkań socjalnych i rotacyjnych, - zatrudnienie asystenta rodzinnego, - monitorowanie sytuacji rodziny, - współpraca ze społecznością lokalną celem rozwiązywania problemów rodzin niewydolnych wychowawczo i niezaradnych w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Odbiorcy: - rodziny niezaradne wychowawczo, - rodziny mające problemy w prowadzeniu gospodarstwa domowego, - osoby i rodziny o niskich dochodach, - społeczność gminy Strumień. Realizatorzy: - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu, - Urząd Miejski w Strumieniu, - organizacje pozarządowe, - Miejska Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, - Kościoły i związki wyznaniowe, - Policja. 5.4. Uzależnienia Opis zagrożenia: - wczesna inicjacja alkoholowa dzieci i młodzież, - duża liczba osób wzywanych na Komisję, - problemy z współpracą z rodzinami w których występuje problem uzależnienia, - wzrost zapotrzebowania działań pomocowych w postaci terapii odwykowej, - wzrost liczby podopiecznych MOPS w Strumieniu. Cel główny: Skuteczne docieranie z pomocą do jak największej liczby osób i rodzin, w których występuje problem alkoholowy. Cele szczegółowe: - udzielanie rodzinom, w których występują problemy z uzależnieniem, pomocy psychologicznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą, - ograniczenie skutków nadużywania napojów alkoholowych, - zwiększenie skuteczności działań profilaktycznych i pomocowych, - wspieranie działalności instytucji służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych. Zadania do zrealizowania: - funkcjonowanie Miejskiej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, - organizacja akcji profilaktycznych skierowanych w szczególności do dzieci i młodzieży, - przeprowadzanie programów profilaktycznych w szkołach podstawowych, gimnazjach i szkole ponadgimnazjalnej na terenie gminy, - zwiększenie dostępności informacji o miejscach pomocy osobom z problemem alkoholowym i ich rodzinom w ramach Komisji ds. RPA, - udzielanie informacji o miejscach pomocy osobom z problemem alkoholowym lub innymi uzależnieniami, - ograniczenie dostępu w zakupie alkoholu osobom niepełnoletnim. Odbiorcy: - osoby uzależnione i członkowie ich rodzin, - dzieci i młodzież ze szkół działających na terenie gminy Strumień, - społeczność gminy Strumień. Realizatorzy: - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu, - Miejska Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, - Policja, - szkoły funkcjonujące na terenie gminy, - kościoły i związki wyznaniowe. 5.5. Przemoc domowa Opis zagrożenia: - zjawisko trudne do zdiagnozowania - nie można przewidzieć ilości osób, które będą potrzebowały wsparcia, - brak specjalistycznej pomocy i wsparcia terapeutycznego dla ofiar przemocy w rodzinie, - brak specjalistycznej pomocy i wsparcia terapeutycznego dla sprawców przemocy, - brak gminnych placówek udzielających całodobowego schronienia w ramach interwencji kryzysowej. Cel główny: Aktywne działanie na rzecz rodzin dotkniętych przemocą. Cele szczegółowe: - wprowadzenie programów profilaktycznych w zakresie przemocy rodzinnej, - udzielanie specjalistycznej pomocy dla osób dotkniętych przemocą, - usprawnienie działań w ramach procedury „Niebieskiej Karty”, - stworzenie sprawnie działającego zaplecza terapeutycznego oraz rozwój zaplecza prawnego, - praca ze sprawcami przemocy, - informowanie o możliwościach uzyskania pomocy dla ofiar przemocy, - stworzenie zespołu interdyscyplinarnego koordynującego działania na rzecz rodzin dotkniętych przemocą. Zadania do zrealizowania: - aktywna współpraca pracowników socjalnych z Policją i kuratorami sądowymi oraz innymi służbami udzielającymi pomocy ofiarom przemocy w ramach zespołu interdyscyplinarnego, - prowadzenie akcji profilaktycznych oraz edukacyjnych w zakresie przemocy rodzinnej, - udzielanie pomocy prawnej, socjalnej i terapeutycznej oraz schronienia ofiarom przemocy, - współpraca z Miejską Komisją ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, - szkolenie pracowników socjalnych w zakresie udzielania pomocy rodzinom, - wspieranie organizacji samopomocowych, - stworzenie programów korekcyjnych dla ofiar i sprawców przemocy. Odbiorcy: - ofiary przemocy rodzinnej, - sprawcy przemocy, - pracownicy służb społecznych, - społeczność gminy Strumień. Realizatorzy: - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu, - Miejska Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, - Komisariat Policji w Strumieniu, - szkoły podstawowe, gimnazja, szkoła ponadgimnazjalna, - placówki służby zdrowia, - Sąd Rejonowy w Cieszynie. 5.6. Starość Opis zagrożenia: - postępujący wzrost populacji osób starych, - izolacja społeczna osób w podeszłym wieku, - rozpad wielopokoleniowych więzi rodzinnych, - trudności w zapewnieniu opieki całodobowej osobom w podeszłym wieku –brak placówek zapewniających całodobową opiekę, - wspieranie inicjatyw samopomocowych i wolontariatu. Cel główny: Integracja osób starych ze społeczeństwem lokalnym. Cele szczegółowe: - rozwój systemu usług w zależności od potrzeb, - przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób w podeszłym wieku, - podejmowanie działań w celu przygotowania rodzin do pełnienia funkcji, opiekuńczych na osobami starymi, - organizacja czasu wolnego. Odbiorcy: - osoby w podeszłym wieku i członkowie ich rodzin, - społeczność gminy Strumień. Realizatorzy: - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu, - Zakład Pielęgnacyjny „Rodzina” w Chybiu, - placówki służby zdrowia, - kościoły i związki wyznaniowe, - Polski Komitet Pomocy Społecznej w Strumieniu, - Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów w Strumieniu, - inne organizacje pozarządowe. 5.7. Klęska żywiołowa lub ekologiczna oraz zdarzenie losowe lub sytuacja kryzysowa Opis zagrożenia: - gwałtowność i nieprzewidywalność zjawisk i zdarzeń które składają się na tego rodzaju zagrożenie, - ogromne straty materialne wywołane przez klęskę żywiołową lub ekologiczną oraz zdarzenia losowe i kryzysy, - poważne konsekwencje dla psychiki osób dotkniętych w/w zagrożeniami, - konieczność natychmiastowej interwencji. Cel główny: Skuteczne zapobieganie negatywnym skutkom klęski żywiołowej lub ekologicznej oraz zdarzeń losowych i kryzysów. Cele szczegółowe: - stworzenie systemu umożliwiającego szybkie i dokładne rozeznanie skutków klęsk, zdarzeń losowych i kryzysów, - zapewnienie środków na zaspokojenie potrzeb materialnych poszkodowanych, oraz dysponowanie nimi, - zapewnienie wsparcia psychologicznego osobom najbardziej go potrzebującym, - zapewnienie schronienia osobom ewakuowanym z dotychczasowego miejsca zamieszkania, - prowadzenie rozeznania wśród osób niepełnosprawnych, chorych i starszych celem stwierdzenia czy mają zaspokojone elementarne potrzeby, - ścisła współpraca z Policją, Strażą Pożarną, UM Strumień. Odbiorcy: - osoby które ucierpiały na skutek klęsk, zdarzeń losowych i kryzysów, - społeczność gminy Strumień. Realizatorzy: - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Strumieniu, - placówki służby zdrowia, - kościoły i związki wyznaniowe, - Komisariat Policji w Strumieniu, - Straż Pożarna. Przewodniczący Rady Czesław GREŃ [1] Narodowa Strategia Integracji Społecznej dla Polski , Warszawa 2004, s.22. [2] L. Frąckiewicz, Wykluczenie społeczne i formy jego łagodzenia. W: L. Frąckiewicz (red.) Wykluczenie. Rewitalizacja. Spójność społeczna, Katowice – Warszawa 2004,s.9. [3] M. Leśniak, Zagrożenia środowiska naturalnego i społecznego. W: K. Czekaj, K. Gorlach , M. Leśniak, Labirynty współczesnego społeczeństwa, Katowice 1998,s.248. [4] T. Borkowski, A. Marcinkowski, Bezrobocie w perspektywie socjologicznej. W: T. Borkowski , A. Marcinkowski (red.),Socjologia bezrobocia, Katowice1999,s.29. [5] M. Leśniak, Zagrożenia środowiska naturalnego i społecznego. W: K. Czekaj, K. Gorlach , M. Leśniak, Labirynty współczesnego społeczeństwa, Katowice 1998,s.248.
4.2. Bezrobocie
4.2. Niepełnosprawność i ciężka choroba
4.3. Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego
4.4. Uzależnienia
4.5. Przemoc w rodzinie
4.6. Ludzie starzy
4.7. Klęska żywiołowa lub ekologiczna oraz zdarzenie losowe lub sytuacja kryzysowa